O‘zbekiston respublikasi adliya vazirligi

E‟tibor bering!
Agrar huquqining sub‟ektlari deganda, qishloq xo„jaligi faoliyati va u 
bilan bog„liq boshqa faoliyatni amalga oshiruvchi yuridik va jismoniy 
shaxslar tushuniladi. 
Agrar huquqining sub‟ektlari yuridik shaxs huquqiga ega 
bo„lishlari yoki yuridik shaxs huquqiga ega bo„lmasdan ham faoliyat 
ko„rsatishlari mumkin. Yuridik shaxs maqomiga ega bo„lgan barcha 
belgilar agrar huquqi subyektlariga ham taalluqli bo„ladi. 
 

---

17 
agrosanoat firmalari tashkil etish va ularning faoliyatini yo‗lga qo‗yish 
tartibi to‗g‗risida‖
10
gi nizomga muvofiq, meva-sabzavot mahsulotlari va 
uzum, shuningdek boshqa qishloq xo‗jaligi mahsulotlari yetishtirishga 
ixtisoslashgan fermer xo‗jaliklari, barqaror xo‗jalik aloqalariga va ilg‗or 
ishlab chiqarish texnologiyalariga ega bo‗lgan meva-sabzavot mahsulotlari 
va uzumni qayta ishlash korxonalari, yuridik shaxs bo‗lmagan yakka 
tartibdagi tadbirkorlar, O‗zbekiston Respublikasida doimiy yashaydigan 
O‗zbekiston Respublikasi fuqarolari va xorijiy investorlar agrofirmaning 
muassislari bo‗lishi mumkin. Agrofirmalar uning qatnashchilari tomonidan 
ixtiyoriy tartibda tashkil etiladi va agrofirmani ta‘sis etishda uning 
qatnashchilari o‗z mustaqilligini saqlab qoladi. Agrofirmalar tijorat 
tashkilotlari hisoblanadi va qonunda nazarda tutilgan har qanday tashkiliy-
huquqiy shaklda tashkil etilishi mumkin. 
Agrar huquqi subyektlari orasida tijoratchi bo‗lmagan tashkilotlar 
ham mavjud bo‗lib, ular bevosita qishloq xo‗jalik faoliyati bilan yoki u 
bilan bog‗liq boshqa faoliyat bilan shug‗ullanadilar. Ushbu subyektlar 
orasida bog‗dorchilik va uzumchilik shirkati alohida o‗ringa ega. 
Bog‗dorchilik-uzumchilik shirkati shirkat a‘zolariga umumiy ijtimoiy-
xo‗jalik vazifalarini hal etishda hamda bog‗dorchilik va uzumchilikni 
yuritishda ko‗maklashish uchun jismoniy shaxslar tomonidan ixtiyoriy 
asoslarda ta‘sis etilgan notijorat tashkilot hisoblanadi. Shirkat yuridik 
shaxs hisoblanadi, o‗z nomi yozilgan shtampga, muhrga va blankalarga, 
shuningdek bankda hisob raqamlariga ega bo‗ladi hamda o‗z faoliyatini 
shirkat ustaviga muvofiq amalga oshiradi. Shirkat faoliyati Vazirlar 
Mahkamasining 2011-yil 1-martdagi 51-son qarori bilan tasdiqlangan 
―Bog‗dorchilik-uzumchilik shirkatlari to‗g‗risida‖
11
gi nizom bilan tartibga 
solinadi. 
Respublikamizda asosiy qishloq xo‗jalik tovar ishlab chiqaruvchilari 
bo‗lgan fermer, dehqon xo‗jaliklari va tomorqa yer egalarining huquqlari 
va qonuniy manfaatlarini himoya qilishda O‗zbekiston fermer, dehqon 
xo‗jaliklari va tomorqa yer egalari Kengashining faoliyati muhim 
hisoblanadi. 
O‗zbekiston 
Respublikasi 
Prezidentining 
2017-yil
10-oktyabrdagi ―Fermer, dehqon xo‗jaliklari va tomorqa yer egalari 
faoliyatini yanada rivojlantirish bo‗yicha tashkiliy chora-tadbirlar 
10
O‗zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to‗plami, 2006 y., 11-son, 84-modda; 2009 y., 10-11-son, 115-modda, 15-
son, 190-modda; 2012 y., 8-9-son, 85-modda. 
11
O‗zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to‗plami, 2011 y., 9-son, 90-modda. 

---

18 
to‗g‗risida‖
12
gi PQ–3318-son qarori kengashning asosiy vazifalari va 
faoliyat yo‗nalishlarini quyidagicha belgilab berdi: 
fermer, dehqon xo‗jaliklari va tomorqa yer egalarining huquqlari va 
qonuniy manfaatlarini, shu jumladan davlat va xo‗jalik boshqaruvi 
organlari, mahalliy davlat hokimiyati organlari, tayyorlov, ta‘minot va 
xizmat ko‗rsatish tashkilotlari bilan munosabatlarda, nazorat qiluvchi 
organlar tomonidan tekshirishlar o‗tkazish jarayonida hamda sudlarda 
ishlarni ko‗rib chiqishda himoya qilish; 
fermer, dehqon xo‗jaliklari va tomorqa yer egalariga qishloq xo‗jaligi 
mahsulotlarini yetishtirish, qayta ishlash, saqlash va sotish ishlarida, shu 
jumladan agrotexnik tadbirlarni amalga oshirishda hamda shartnomalar 
tuzishda, mahsulotlarni tashqi bozorlarga eksport qilishda har tomonlama 
ko‗maklashish; 
qishloq xo‗jaligida shartnoma intizomini mustahkamlash, fermer, 
dehqon xo‗jaliklari rahbarlari va tomorqa yer egalarining huquqiy 
savodxonligi 
va 
madaniyatini 
oshirish, 
agrar 
sohada 
mehnat 
munosabatlarini takomillashtirish bo‗yicha kompleks chora-tadbirlarni 
amalga oshirish; 
fuqarolarning o‗zini o‗zi boshqarish organlari bilan birgalikda 
samarali faoliyat yuritayotgan fermer, dehqon xo‗jaliklari va tomorqa yer 
egalarini rag‗batlantirish, faoliyatida kamchiliklarga yo‗l qo‗yayotgan yer 
egalariga nisbatan jamoatchilik yo‗li bilan ta‘sir choralarini ko‗rish; 
sohada zamonaviy resurstejovchi ilg‗or agrotexnologiyalarni, 
muqobil energiya vositalarini, shuningdek innovatsiya va axborot-
kommunikatsiya texnologiyalarini keng joriy etishga ko‗maklashish; 
ko‗p tarmoqli fermer xo‗jaliklarini rivojlantirishga va har tomonlama 
qo‗llab-quvvatlashga ko‗maklashish, ular uchun qulay ishbilarmonlik 
muhitini yaratishda bevosita ishtirok etish; 
chorvachilik, parrandachilik, baliqchilik, asalarichilik va boshqa 
sohalarga ixtisoslashgan fermer xo‗jaliklarini rivojlantirish yuzasidan 
amaliy choralar ko‗rish, mazkur yo‗nalishlarda faoliyat yuritayotgan 
namunaviy fermer xo‗jaliklarining tajribalarini keng ommalashtirish; 
qishloq xo‗jaligida huquqiy, iqtisodiy, moliyaviy, agrotexnik hamda 
boshqa masalalar bo‗yicha konsalting xizmatini, shuningdek mahsulotni 
ishlab chiqarish, xarid qilish, qayta ishlash, sotish, ta‘minot va xizmat 
ko‗rsatish bo‗yicha fermer, dehqon xo‗jaliklari va tomorqa yer egalarining 
12
Qonun hujjatlari ma‘lumotlari milliy bazasi, 11.10.2017 y., 07/17/3318/0094-son; 19.01.2018 y., 06/18/5304/0591-
son; 27.04.2018 y., 07/18/3680/1110-son; 04.05.2018 y., 06/18/5428/1158-son; 03.07.2018 y., 07/18/3824/1427-son, 
01.08.2018 y., 06/18/5497/1604-son. 

---

19 
boshqa tashkilotlar bilan kooperatsiyasining turli shakllarini tashkil etish 
va kengaytirish, bu sohada ilg‗or xorijiy tajribalarni joriy etish; 
qishloq joylarda aholining dehqonchilik madaniyatini yuksaltirish, 
ularning ekin maydonlaridan samarali foydalanish, shaxsiy manfaatdorligi 
va mas‘uliyatini oshirish yuzasidan keng qamrovli targ‗ibot ishlarini olib 
borish. 
qishloq xo‗jaligida fermer, dehqon xo‗jaliklari va tomorqa yer egalari 
ishtirokidagi shartnomaviy majburiyatlarning ijrosini monitoring qilish va 
jamoatchilik nazoratini olib borish. 
Yuqorida sanab ko‗rsatilganlardan tashqari qishloq xo‗jalik 
mahsulotlari 
yetishtiruvchi 
xo‗jaliklararo tashkilotlar, shuningdek 
fuqarolar, chet el yuridik va jismoniy shaxslari ham agrar huquqining 
subyektlari hisoblanishlari mumkin. Agrar huquqining subyektlari yuridik 
shaxs huquqiga ega bo‗lishlari yoki yuridik shaxs huquqiga ega 
bo‗lmasdan ham faoliyat ko‗rsatishlari mumkin. Yuridik shaxs maqomiga 
ega bo‗lgan barcha belgilar agrar huquqi subyektlariga ham taallukli 
bo‗ladi. 
Agrar huquqining obyekti sifatida qishloq xo‗jalik mahsulotlarini 
ishlab chiqarish, qayta ishlash va sotish bilan bog‗liq yuridik va jismoniy 
shaxslarning faoliyati tushuniladi.