O‘zbekiston respublikasi adliya vazirligi

Fuqarolik-huquqiy 
javobgarlikning 
kompensatsion 
va 
ogohlantiruvchi xususiyatdagi funksiyalari mavjud bo„lib, uning 
kompensatsion funksiyasi jabrlanuvchi uchun huquqbuzarlikning 
noqulay oqibatlarini huquqbuzarning mulki hisobiga bartaraf 
etishda namoyon bo„ladi. Ogohlantiruvchi funksiya esa, kelgusida 
bu kabi huquqbuzarliklarning huquqbuzar hamda boshqa shaxslar 
tomonidan sodir etilishining oldini olishga yo„naltirilgan.

---

95 
Qishloq xo„jalik ishlab chiqarishidagi boy berilgan foydani qoplash 
ko„rinishidagi mulkiy javobgarlik
.
O‗zbekiston Respublikasi Yer 
kodeksining 87-moddasiga ko‗ra qishloq xo‗jaligi yerlarini, shu jumladan 
jismoniy shaxslar egaligidagi va foydalanishidagi qishloq xo‗jaligi 
yerlarini qishloq xo‗jaligini yuritish bilan bog‗liq bo‗lmagan maqsadlarda 
foydalanish uchun olib qo‗yish,yer egalari, yerdan foydalanuvchilar va 
ijarachilarning huquqlari cheklanishi yoki korxonalar, muassasalar va 
tashkilotlar faoliyatining ta‘siri oqibatida yerlarning sifati yomonlashuvi 
tufayli qishloq xo‗jaligi ishlab chiqarishi nobudgarchiliklarining o‗rni yer 
egalari, yerdan foydalanuvchilar, yer uchastkalari ijarachilariga va 
mulkdorlariga yetkazilgan zarar o‗rnini qoplashdan tashqari qoplanadi. 
Qishloq xo„jalik subyektlarining ishlab chiqarish va moddiy 
resurslarga ziyon yetkazganligi uchun mulkiy javobgarligi
. Agarda 
qishloq xo‗jaligi korxona egasi mulkiga huquqbuzarlik bilan zarar 
yetkazilib unga agrar qonunchilikda javobgarlik nazarda tutilmagan bo‗lsa, 
aybdor shaxs zararni fuqarolik qonunchiligiga asosan to‗laydi. Fuqarolik 
kodeksining 14-moddasi, 2-qismida zarar tushunchasi berilgan bo‗lib, 
unga ko‗ra zarar deganda, huquqi buzilgan shaxsning buzilgan huquqini 
tiklash uchun qilgan yoki qilishi lozim bo‗lgan xarajatlari, uning mol-
mulki yo‗qolishi yoki shikastlanishi (haqiqiy zarar), shuningdek bu shaxs 
o‗z huquqlari buzilmaganida odatdagi fuqarolik muomalasi sharoitida 
olishi mumkin bo‗lgan, lekin ololmay qolgan daromadlari (boy berilgan 
foyda) tushuniladi. 
O‗zbekiston Respublikasi Yer kodeksining 86-moddasida yer egalari, 
yerdan foydalanuvchilar, yer uchastkalari ijarachilariga va mulkdorlariga 
yetkazilgan zarar o‗rnini qoplash tartibi belgilangan. Yer egalari, yerdan 
foydalanuvchilar, yer uchastkalari ijarachilariga va mulkdorlariga 
yetkazilgan zararning o‗rni (shu jumladan boy berilgan foyda hamda 
ma‘naviy zarar) quyidagi hollarda to‗la hajmda qoplanishi lozim: