O‘zbekiston respublikasi adliya vazirligi

 
-Yerga 
oid 
majburiyatlarni 
bajarmaganlik 
uchun 
mulkiy 
javobgarlik
. 
Korxona, muassasa, tashkilot va fuqarolar yer qonunchiligini 
buzish natijasida yetkazilgan ziyonni qoplashga majburdirlar. Bunday 
javobgarlik avvalo yerni o‗zboshimchalik bilan egallashdan kelib chiqadi. 
O‗zbekiston Respublikasi Yer kodeksining 91-moddasiga ko‗ra 
o‗zboshimchalik bilan egallab olingan yer uchastkalari ularga 
g‗ayriqonuniy ravishda egalik qilingan va foydalanilgan vaqtda qilingan 
sarf-xarajatlar qoplanmagan tarzda tegishliligiga ko‗ra qaytariladi. 
O‗zboshimchalik bilan egallab olingan yer uchastkasini yer egasiga, 
yerdan foydalanuvchiga, yer uchastkasi ijarachisiga yoki mulkdoriga 
qaytarish tegishli tuman, shahar, viloyat hokimining qaroriga binoan yoki 
sudning hal qiluv qaroriga ko‗ra amalga oshiriladi. 
Yer egalari, yerdan foydalanuvchilar va ijarachilar tomonidan amalga 
oshirilgan yer uchastkalari oldi-sotdisi, ularni hadya qilish, garovga 
qo‗yish (yer uchastkasiga meros qilib qoldiriladigan umrbod egalik qilish 
huquqini, shu jumladan, kimoshdi savdosi asosida olingan shunday 
huquqni, shuningdek yer uchastkasini ijaraga olish huquqini garovga 
qo‗yish bundan mustasno), yer uchastkalarini o‗zboshimchalik bilan 
ayirboshlash haqiqiy emas deb hisoblanadi. 
Agrar qonunchiligi normalari bo‗yicha mulkiy javobgarlik nafaqat 
huquqbuzarlik bilan yetkazilgan ziyondan kelib chiqadi, shu bilan birga 
huquqqa mos harakatlardan kelib chiqadigan ziyonni to‗lash turida ham 
namoyon bo‗ladi.
Qishloq xo„jaligi ishlab chiqarishida daromadlarni qisqarganligi 
uchun mulkiy javobgarlik
. Masalan, yer uchastkasidan oqilona 
foydalanilmaganlik natijasida qishloq xo‗jaligiga mo‗ljallangan yerlar 
uchun hosildorlik darajasi normativdan (kadastr bahosiga ko‗ra) past 
bo‗lganda olinadigan daromadning qisqarishi uchun mulkiy javobgarlik 
yuzaga keladi. Bu yerda fuqarolik-huquqiy javobgarlikning real zarar va 
boy berilgan foydani qoplash shakllari qo‗llaniladi.