O‘zbekiston respublikasi adliya vazirligi

 
5-§. Agrar qonunchilikni buzganlik uchun jinoiy javobgarlik 
 
Agrar qonunchilikni buzganlik uchun yuridik javobgarlik turlaridan 
biri jinoyat-huquqiy javobgarlik bo‗lib, jinoyat kodeksida taqiqlangan 

---

105 
qilmish sodir etilgan taqdirdagina qo‗llanadigan javobgarlikning eng og‗ir 
turidir
49
. 
Agrar sohadagi jinoyatlar boshqa huquqbuzarliklardan asosan 
quyidagi ikki belgisi bilan farqlanadi: 1) obyekt 2) qishloq xo‗jaligi ishlab 
chiqarishiga zarar yetkazilganligi fakti. Agrar sohadagi jinoyatlarni ikkiga 
bo‗lib o‗rganishimiz mumkin:
1) umumiy xususiyatli jinoyatlar; 2) maxsus xususiyatli jinoyatlar. 
Agrar sohadagi jinoyatlar uchun jinoiy javobgarlik quyidagi 
xususiyatlari bilan ajralib turadi: 1) Agrar sohadagi jinoyatlar natijasida 
qishloq xo‗jaligi ishlab chiqarishiga jiddiy putur yetkaziladi; 2) Agrar 
sohadagi jinoyatlar faqatgina moddiy tarkibli jinoyatlar bo‗lib, ular 
muayyan ijtimoiy xavfli oqibatlarning kelib chiqishi bilan bog‗langan; 3) 
Jinoyat kodeksida qishloq xo‗jalik sohasidagi jinoyatlar uchun javobgarlik 
belgilangan bir qator normalari o‗z xaraktyeriga ko‗ra, havolaki bo‗lib, 
qishloq xo‗jalik qonunchiligi qoida-talablariga murojaat qiladi.
Yodda tuting! Agrar qonunchiligi talablarini buzganlik uchun jinoiy 
javobgarlik 
- 
qishloq xo‗jaligining Jinoyat kodeksida belgilangan tartibiga 
tajovuz qiluvchi jinoyat sodir etishda aybdor bo‗lgan shaxsga nisbatan sud 
tomonidan hukm qilish, jazo yoki boshqa huquqiy ta‘sir chorasi 
qo‗llanilishida ifodalanadigan huquqiy oqibatdir.
Agrar soha qonunchiligini buzish bilan bog‗liq jinoyat esa, jazo tahdidi 
ostida jinoyat qonunida nazarda tutilgan ijtimoiy xavfli qilmish bo‗lib, u 
O‗zbekiston Respublikasi qishloq xo‗jalik tizimiga, atrof tabiiy muhitga va 
uning alohida kompanentlariga, tabiiy resurslardan oqilona foydalanishga, 
qishloq xo‗jalik mahsuloti ishlab chiqarish sifati samaradorligiga, qishloq 
xo‗jalik korxonalari hamda qishloq xo‗jalik ishlab chiqarishi bilan 
shug‗ullanuvchi fuqarolarning qonuniy manfaatlariga tahdid ko‗rsatuvchi har 
qanday harakat yoki harakatsizlikdir. 
Agrar sohadagi huquqbuzarlik - aybdorning qonunga xilof
hatti-harakati yoki harakatsizligi oqibatida O‗zbekiston Respublikasining 
qishloq xo‗jalik tizimi yoki agrar sohasiga yetkazilgan zarar, uni 
rivojlantirishga tajovuz qilish, qishloq xo‗jalik tizimida olib borilayotgan 
islohotlarni chuqurlashtirishga putur yetkazish hamda qishloq xo‗jalik 
sohasidagi qonun talablarini buzishda namoyon bo‗ladi. 
Agrar sohada sodir etiladigan huquqbuzarlik subyektining huquqiy 
me‘yorlarga qarshi qilingan hatti-harakati qasddan yoki extiyotsizlikdan 
qishloq xo‗jalik tizimiga, O‗zbekiston Respublikasi manfaatlariga, 
49
Usmonaliev M. Jinoyat huquqi (Umumiy qism). Oliy o‗quv yurtlari uchun darslik. - Toshkent: Yangi asr avlodi, 2005. 
- 115 b. 

---

106 
fuqarolarning huquq va yerkinliklariga hamda jamoatchilik uchun xavfli 
bo‗lgan harakat oqibatida namoyon bo‗ladi. 
Agrar soha qonunchiligi buzilganda jinoiy javobgarlikni qo‗llash 
uchun qishloq xo‗jalik qonunlari normalari bilan birgalikda jinoyat qonuni 
normalari buzilgan bo‗lishi va shu huquqbuzarlik uchun Jinoyat kodeksida 
jazo chorasi belgilangan bo‗lishi lozim, aks xolda jinoiy javobgarlik kelib 
chiqmaydi. 
Agrar 
qonunchilik 
talablarini 
buzganlik 
uchun 
jinoiy
javobgarlikni qo‗llashdan asosiy maqsad ushbu huquqbuzarliklarning 
oldini olish, unga qarshi kurashish hamda sodir etilgan jinoyatlar uchun 
tegishli jazo tayinlashdan iborat bo‗ladi. 
Agrar qonunchiligini buzganlik uchun jinoiy javobgarlikning 
mohiyati quyidagi funksiyalarda namoyon bo‗ladi: taqiqlovchi, oldini 
oluvchi, rag‗batlantiruvchi va ogohlantiruvchi