O‘zbekiston respublikasi adliya vazirligi

Chorvachilik qishloq xo„jaligi tarmoqlarida ahamiyati bo„yicha 
ikkinchi o„rinni egallaydi. Yirik qoramol (buyvol, sigir, ho„kiz) 
asosan 
ot-ulov 
maqsadlarida 
foydalaniladi. 
Garchand, 
Hindiston qoramol etishtirish bo„yicha jahonda birinchi o„rinni 
egallasada, chorvachilik go„sht mahsulotlarini etishtirishda 
salmoqli o„rin tutmaydi. Aholi oziq-ovqatida go„shtdan 
foydalanmaydi (diniy ta‟qiqlar), faqatgina sut, tyeri, charm 
maqsadlarida ishlatadi shuningdek, dengiz bo„yi hududlarida 
baliqchilik rivojlanishiga ham alohida e‟tibor qaratiladi.

---

279 
ziyod poliz, 80 dan ortiq tomorqa va 60 dan yuqori bog‗ mahsulotlarini 
yetishtiradi. Mamlakat hududining uch iqlim mintaqasidan iborat ekanligi 
Xitoy qishloq xo‗jaligining yetakchi tarmoqlaridan biri ziroatchilikning 
o‗ziga xosligini belgilab beradi.
Bugungi kunda Xitoyda haydaladigan yerlar miqdori 100 mln. 
gektarga teng. Xitoyda ziroatchilikning asosiy yo‗nalishi donli o‗simliklar 
yetishtirish bo‗lib, u jahonda donli o‗simliklarning barcha turini 
yetishtirish bo‗yicha yetakchilik qiladi. 
Guruch-Xitoyda asosiy ozuqa mahsuloti bo‗lib, u dunyoda guruch 
yetishtirish bo‗yicha birinchi o‗rinni egallaydi. Mamlakatning tog‗li, cho‗l 
va quruq iqlimli hududlarni istisno etganda barcha hududida guruch 
yetishtirish yo‗lga qo‗yilgan. Xitoyning janubiy va janubiy-sharqiy 
hududlarida guruch hosili yiliga ikki yoki uch marta yig‗iladi. Xitoyda 
oziq-ovqat mahsulotlaridan ikkinchi bo‗lib, bug‗doy yetishtiriladi hamda u 
dunyoda bug‗doy yetishtirish bo‗yicha ham yetakchilik qiladi. Bug‗doy 
asosan Buyuk Xitoy devorining shimoliy va shimoliy-sharqiy, shuningdek, 
g‗arbiy hududlarida yetishtiriladi. Xuanxe va Yanszi daryolari vohalarida 
esa, kuzgi bug‗doy ham yetishtiriladi. Shuningdek, makkajo‗xori, tariq, 
gaolyan (Xitoy qo‗nog‗i), arpa ham yetishtiriladi. YOg‗lardan asosan yer 
yong‗oq yog‗i; dukkakli o‗simliklardan soya, no‗xat, loviya; tugunakli 
mevalardan shirin kartoshka (batat), oq kartoshka, yams, taro va manioka; 
sanoat mahsulotlaridan g‗o‗za, shakarqamiy, choy, qandlavlagi, tamaki 
yetishtiradi. Paxtaning barcha ekinzorlarning 2/5 qismini egallashi bu 
borada ham mamlakat o‗zini-o‗zi to‗la ta‘minlay olishini anglatadi. 
Shuningdek, Xitoy ham qandlavlagi, ham shakarqamish yetishtiradi; 
mevachilik va sabzavotchilikda ham o‗z-o‗zini ta‘minlay oladi.
Garchi, Xitoyda chorvachilik nisbatan kam taraqqiy etgan bo‗lsada, u 
cho‗chqa yetishtirishda jahon bozorining 40%ini egallaydi. Xitoy 
chorvachilikda asosan tabiiy ozuqa manbai-yaylov va o‗tlovlarga tayanadi. 
Asosan ko‗chmanchi va yarimko‗chmanchi chorvachilik yo‗lga qo‗yilgan. 
Xitoyda cho‗chqa, yirik qoramol, uy parrandalari yetishtirish ham 
rivojlangan. Ayniqsa, cho‗chqachilik Xitoyda yalpi go‗sht mahsulotining 
90%ini tashkil etishi, mazkur sohaning ancha taraqqiy etganligidan darak 
beradi.
Mamlakatda chorvachilikning boshqa sohalari nisbatan keng 
yoyilmagan.Qo‗y va echki asosan mamlakatning shimoliy hududlarida, 
shuningdek, janubiy va g‗arbiy tog‗li hududlarda boqiladi. Yilqichilik 
engil sanoatni ta‘minlaydi hamda eksport qilinadi. Parrandachilik, arichilik 
va ipakchilik ham izchillik bilan rivojlanmoqda.

---

280 
Xitoy qishloq xo‗jaligining o‗ziga xos xususiyatlaridan yana biri 
unda suv mahsulotlarini yetishtirish ilg‗or taraqqiy etgan bo‗lib, bu borada 
ham Xitoy yetakchi davlatlardan sanaladi. Baliq yetishtirish uchun guruch 
dalalaridan keng foydalaniladi. So‗nggi yillarda esa, dengizning sayozroq 
joylarini baliq, mayda qisqichbaqa, mollyuska va suv o‗tlarini yetishtirish 
uchun o‗zlashtirish ham rivojlanmoqda.Shuningdek, Xitoy dengiz 
mahsulotlarini tutish bo‗yicha dunyoning yetakchi mamlakatlaridan 
biridir.