O‘zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik Universiteti Jinoyat-protsessual huquqi darslik

Yangi ochilgan holatlar munosabati bilan ish yuritishni qaytadan boshlash. Jinoyat ishi boʻyicha sud qarorlarini yangi ochilgan holatlar munosabati bilan bekor qilish instituti jabrlanuvchi, guvoh, ekspert va tarjimonning jinoiy harakatlari, jinoyat ishini tergov qilish va sudda koʻrishda qatnashgan mansabdor shaxslarning jinoiy suiiste’molchiliklari oqibatida chiqarilgan noqonuniy sud qarorlarini tuzatish maqsadlariga xizmat qiladi. Mazkur institut mahkumning aybsizligi yoki ayb doirasini oʻzgartiradigan holatlar aniqlanganda ham qoʻllaniladi.
Yangi ochilgan holatlar munosabati bilan ish yuritishni qaytadan boshlash uch bosqichda amalga oshiriladi:
1. Yangi ochilgan holatlarning prokuror yoki sud tomonidan aniqlanishi.
2. Prokuror tomonidan yangi ochilgan holatlar tufayli ish yuritishni qoʻzgʻatish.
3. Prokurorning yangi ochilgan holatlar tufayli ish yuritishni qaytadan boshlash toʻgʻrisidagi protestining vakolatli sud tomonidan koʻrib chiqilishi.
Yangi ochilgan holatlar deyilganda hukm qonuniy kuchga kirgunga qadar mavjud boʻlgan, lekin sudga ma’lum boʻlmagan ishni mazmunan toʻgʻri hal qilishga ta’sir qiluvchi holatlar tushuniladi.
Jinoyat-protsessual kodeksining 522-moddasiga koʻra yangi ochilgan holatlar munosabati bilan ish yuritishni qaytadan boshlashga quyidagilar asos boʻladi:
1) jabrlanuvchi yoki guvohning bila turib yolgʻon koʻrsatuv yoxud ekspertning bila turib yolgʻon xulosa bergani, shuningdek ashyoviy dalillar, tergov hamda sud harakatlari bayonnomalari va boshqa hujjatlar soxta ekanligi yoki bila turib yolgʻon tarjima qilingani qonunga xilof va asossiz hukm yoki ajrim (qaror) chiqarilishiga sabab boʻlganligi sudning qonuniy kuchga kirgan hukmi bilan aniqlanganligi;
2) ish boʻyicha tergov oʻtkazgan surishtiruvchi yoki tergovchi yoxud tergovning borishi ustidan nazorat qilgan prokuror tomonidan qonunga xilof va asossiz hukm yoki ajrim (qaror) chiqarishga olib kelgan jinoiy suiiste’mollarga yoʻl qoʻyilgani sudning qonuniy kuchga kirgan hukmi bilan aniqlanganligi;
3) mazkur ishni koʻrish chogʻida sudyalarning jinoiy suiiste’mollarga yoʻl qoʻygani sudning qonuniy kuchga kirgan hukmi bilan aniqlanganligi;
4) hukm yoxud ajrim (qaror) chiqarish chogʻida sudga ma’lum boʻlmagan, oʻz holicha yoki ilgari aniqlangan holatlar bilan birgalikda mahkumning aybsizligidan yoxud u hukm etilganiga nisbatan ogʻirlik darajasi boʻyicha boshqa jinoyat sodir etganligidan yoxud oqlangan yoki ishi tugatilgan shaxsning aybdorligidan dalolat beradigan boshqa holatlar.
Yangi ochilgan holatlar munosabati bilan ayblov hukmini mahkumning manfaatini koʻzlab qayta koʻrib chiqish hech qanday muddatlar bilan chegaralanmaydi.