O’zbekiston respubilkasi oliy va o’rta maxsur ta’lim vazirligi termiz davlat universiteti axborot texnologiyalari fakulteti informatika o`qitish metodikasi yo’nalishi 3-kurs 306-guruh talabasi ning ma`lumotlar bazasi fanidan amaliy ishlari

Ishning maqsadi: Talabalarga ma’lumotlar bazalarini yaratishda bazalarda ma’lumotlar rekursiyasi va tizimlarini o’rgatishdan iborat.
Masalaning qo`yilishi. Ma’lumotlar bazalarini yaratishda bazalarda ma’lumotlar rekursiyasi va tizimlarini qanday qilib tashkil etish mumkin.
Topshiriqlar:

1. Jadval stukturalari qanday aniqlanadi.

2. Jadvallarni sxemalar orqali bog’lashni ko’rsating.
SQL-da rekursiya ma'lumotlar bazasini kengaytirish qoidalarini qo'llab-quvvatlash uchun kiritilgan. Ma’lumki, baza tuzishda intensional qoidalarning uch turi mavjud deduktiv ma'lumotlar bazasi: oddiy, rekursiv va rad etilgan. Oddiy qoidalar va rad etish bilan maxsus qoidalar standart (rekursiv bo'lmagan) SQLda to'liq ifodalanadi. SQL-da rekursionni yoqish natijasida SQL-da deduktiv intentatsiya qoidalarining barcha imkoniyatlari aniq ekanligi. SQL-99 standarti so'rovlarning ta'rifini kengaytirdi. Uning sintaksisi quyidagi shaklni oldi:
[WITH_ ibora] so’rov
Bu erda so’rov so’rovning standart tushunchasini anglatadi. O’z navbatida, so’rovning boshida paydo bo’lishi mumkin bo’lgan WITH gapi quyidagi maqsadlarga erishish uchun ishlatiladi:
Keling, quyidagi jarayonni ko'rib chiqaylik.
WITH B AS
(SELECT ... FROM A ...
UNION ALL
SELECT ... FROM A,V ...)
SELECT ....
Bu rekursiv bo’lmagan holdagi so’rov. Agar bu erda biz V va B larni mos holda almashtirishni amalga oshirsak u holda bu rekursiv holatni keltirib chiqaradi.
WITH B AS
(SELECT ... FROM A ...
UNION ALL
SELECT ... FROM A,B ...)
SELECT....
Bu rekursiv ekanligini aniq ko’rsatish uchun tasodifiy mos emas, balki so’rov kiritilgan RECURSIVE kalit so’z:

WITH RECURSIVE B AS

(SELECT ... FROM A ...
UNION ALL
SELECT ... FROM A,B ...)
SELECT....

Agar ushbu kalit so’z ishlatilsa so’rov konteksti bo’lmagan hollarda rekursiv, ya’ni:

WITH RECURSIVE B AS
(SELECT ... FROM A ...
UNION ALL
SELECT ... FROM A ,V ...)
SELECT....
bu erda kalit so’z hisobga olinmaydi. Boshqasi bilan agar kalit so’z ishlatilmasa,
u holda so’rov rekursivdir, keyin bu xato deb hisoblanadi.
Rekursiv so’rovni baholashda dastlab B jadvali bo’sh deb taxmin qilinadi.
Bu birinchi rekursiv bajarilish to’g’risida so’rovlar jadvali "SELECT ... FROM A ...," so’rovnomasining natijasini oladi.
Chunki ikkinchi qo’shimcha so’rov bo’sh qiymatni beradi, bo’sh jadvalga ishora qilganligi sababli B jadval tanlab olinadi. Keyingi barcha rekursiv hisoblashlar
bu boshqalar tomonidan ishlatiladigan ikkinchi holat, chunki u B jadvalining rekursiv ta'rifiga ega. Har bir iteratsiya siklida, B jadvalining joriy holati
o'zining yangi holatini shakllantirishda foydalanilgan. Bunday hisoblash B jadvalining keyingi tsikllari ushbu jadvalda yangi qatorlar paydo bo'lishiga olib kelmasa tugaydi.
AMALIY ISH №6

Mavzu. Dasturiy ta’minot va uning interfeysi