O'zbekiston Milliy Ensiklopediyasi indd

ЭСТРОГЕНЛАР (янги лот. оқмоқ ва 
... ген) — одам ва умуртқали ҳайвонлар 
жинсий гормони; асосан, аёллар тухум-
донида, шунингдек, буйрак усти безла-
рининг пўстлоқ қаватида, плацента ва 
уруғдонда ҳосил бўлади. Кимёвий таби-
атига кўра стероид. Аёллар жинсий аъ-
золари функцияси ва ривожланишини, 
сут безларининг нормал ўсишини кучай-
тиради. Суякларнинг ўсиши, сувтуз ал-
машиниши ва бошқаларга таъсир этади. 
Аёллар гавдасининг нормал бўлиши Э.га 
боғлиқ. Э.га эстрадиол ва эстрон киради. 
ЭСТРОЗ — қўйларнинг бурун 
ҳамда пешона бўшлиқларида паразит-
лик қилувчи Ое51паае оиласига мансуб 
Оезттзш ОУ18 сўнаси қўзғатадиган ин-
вазион касаллик. Қўйчилик ривожланган 
мамлакатларда кенг тарқалган. Урғочи 
сўна баҳор ва ёз ойларида қўйларнинг 
бурун бўшлиғига 6—12 тадан личинка 
қўяди. 1босқич личинка бурун бўшлиғи 
ва панжарасимон суяк шиллиқ қаватида, 
2 ва 3босқич личинкалар эса пешона ва 
шох ўсимтаси бўшлиғида ривожланади, 
натижада шиллиқ қават шикастланиб, 
яллигланиш ва некроз пайдо бўлади. Э. 
билан касалланган қўйларда бурундан 
қон аралаш серозлийирингли суюқлик 
оқади, нафас олиши қийинлашади, ай-
рим ҳолларда ҳайвонларда ҳаракат му-
возанати бузилиб, бир томонга айланиш 
(айланчиқ) ҳолати кузатилади. Касаллик 
манби Э. билан касалланган қўйлар. 
Ташхис касалланган ҳайвонларни ёриб 
кўриш, шунингдек, эпизоотологик, кли-
ник ҳамда бактериологик текшириш на-
тижаларига асосан қўйилади.
Давоси: қўйларнинг бурун бўшлиғи 
ва пешона, шох ўсимтаси бўшлиғига тар-
кибида ивермектин моддаси бўлган пре-

---

www.ziyouz.com кутубхонаси
235
паратлар ва инсектоакарицид воситалари 
юборилади.
Олдини олиш: қўра ва қўтонлар, ёна-
трофдаги майдонлар тозаланади, гўнг 
ва тезаклар ёқилади, молхоналарга ва 
ҳайвонларга сўналарнинг учиш даврида 
ва ундан кейин инсектоакарицид модда-
лар билан ишлов берилади.