O‘zbekiston-Finlandiya Pedagogika instituti Aniq-tabiiy fanlar va jismoniy madaniyat fakulteti Matematika-informatika ta’lim yo’nalishi uchun Geometriya fanidan yakuniy nazorat savollari 1-bosqich i-semestr
O‘zbekiston-Finlandiya Pedagogika instituti
Aniq-tabiiy fanlar va jismoniy madaniyat fakulteti Matematika-informatika ta’lim yo’nalishi uchun Geometriya fanidan YAKUNIY NAZORAT SAVOLLARI
1-bosqich I-semestr
Vektorlar. Vektorlar ustida chiziqli amallar
Yevklid fazosi
0
Berilgan uchta nuqtadan o‘tuvchi tekislik tenglamasini tuzing:
M1 (2;1;-1) , M2(3;1;0) , M3 (-1;2;-1) ;
Quyidagi egri chiziqlarning turlarini aniqlang: y²+5xy-14 x²=0
5. у2= 6х parabolaning ellips bilan kesishish nuqtalarini toping..
To‘g‘ri chiziqning burchak koeffesientli tenglamasi.
Quyidagi egri chiziqlarning turlarini aniqlang: x²-xy- y²-x-y=0
Tekisliklar orasidagi burchakni toping:
3x-y+2z+12=0 va 5x+9y-3z-1=0
Ellipsdagi ikki nuqtaning koordinatalari (1;4) уа (-6;1). Вu ellipsning tenglamasini tuzing.
Vektorlarning berilgan bazisga ko‘ra koordinatalari va ularning xossalari
Quyidagi ellipslaming uchlari koordinatalarini, yarim o'qlaгini, fokuslarini vа ekssentrisitetini toping:
1) 16х2+ 25 y2= 400; 2) 4х2 +9y 2 = 36;
Uchlari koordinatalar boshida, fokuslari F1 (-6;0) уа F2 (0;-6) nuqtalarda bo'lgan ikkita parabolaning umumiy yataгi uzunligini toping.
Katta o'qi kichik o'qidan uch marta katta bo'lgan ellipsning ekssentrisitetini toping.
Vektorlarning berilgan bazisga ko‘ra koordinatalari va ularning xossalari.
Chiziqli fazoda bazis.
Ushbu ifodalarning kanonik tenglamasi va joylashishini aniqlang.
4x²+9y²+z²-12xy-6yz+4zx+4x-6y+2z-5=0
Quyidagi to'g'ri chiziqlarning ustma-ust tushishligi, parallelligi yoki kesishishini (bunda kesishish nuqtasini topish kerak bo'ladi) tekshiring:
х-у+3=0, 2х-2у-7= 0;
2х-у+4=0, 4х-2у+9=0;
3x+2y-4=0 , 5x+6y-2=0
= {2;-4; 4} vа = {-3;2; 6} vektorlar orasidagi burchakni hisoblang.
Koordinatalari bilan berilgan vektorlar ustida amallar
Sfera va ellipsoidning urinma tekisligi tenglamalari
Quyidagi egri chiziqlarning turlarini aniqlang: x²+6xy+y²+6x+2y-1=0
= 3i+ 2j + 2k vа =18i - 22j - 5k vektorlarga реrpendikular bo'lgan vektor Оу o'qi bilan o'tmas burchak tashkil etadi. | |= 14 bo'lsa, uning koordinatalarini toping.
Quyidagi ellipslaming uchlari koordinatalarini, yarim o'qlaгini, fokuslarini vа ekssentrisitetini toping:
16x2 + 25y2 = 400; 2) 25x2 + 9y2= 900
Vektorni vektor ko‘paytmasi
Silindrik, konus va to‘g‘ri chiziqli sirtlar.
M(2;3;4) nuqtaning
to’g’ri chziqdagi proyeksiyasini toping.
Uchburchakning А(3; 2; -3), В(5; 1; -1) уа C(l; -2; 1) uchlari berilgan. Uning А uchidagi tashqi burchagilli aniqlang
Berilgan uchta nuqtadan o’tuvchi tekislik tenglamasini tuzing: M1(1;-2;3), M2(4;1;3), M3(1;2;-1);
Parabolidning kanonik tenglamalari
Vektorni aralash ko‘paytmasi.
Tekisliklar orasidagi burchakni toping: 3x-y+2z+12=0 va 5x+9y-3z-1=0
= {6; -8; -7, 5} vektorga kollinear bo'lgan х vektor Oz o'qi bilan o'tkir burchak tashkil etadi. Agаг = 50 bo'lsa, uning koordinatalarini toping.
Quyidagi egri chiziqlarning turlarini aniqlang: x²-xy- y²-x-y=0
Giperboloid kanonik tenglamalari.
Tekislikdagi dekart koordinatalar sistemasi. Kesmani berilgan nisbatda bo‘lish
Ushbu ifodalarning kanonik tenglamasi va joylashishini aniqlang: x²+5y²+ z²+2xy+6xz+2yz-2x+6y+2z=0
Tekisliklar orasidagi burchakni toping: 2x-3y-4z+4=0 va 5x+2y+z-3=0
Berilgan nuqtalardan o’tuvchi to’g’ri chiziqning umumiy tenglamasini tuzing: M1(1;-2;1), M2(3;1;-1)
To‘g‘ri burchakli dekart koordinatalar sistemasi. Ikki nuqta orasidagi masofa.
Giperboloid kanonik tenglamalari
Berilgan nuqtalardan o’tuvchi to’g’ri chiziqning umumiy tenglamasini tuzing: M1(3;-1;-2), M2(2;2;2)
M(1;-1;-1) nuqtadan o’tuvchi va berilgan to’g’ri chiziqqa perpendicular tekislik tenglamasini tuzing: ;
Quyidagi egri chiziqlarning turlarini aniqlang: y²+5xy-14 x²=0
Ellipsoidning kanonik tenglamasi.
To‘g‘ri burchakli dekart koordinatalar sistemasi. Ikki nuqta orasidagi masofa.
Tekisliklar orasidagi burchakni toping: 2x- 3y - 4z+ 4 = 0 va 5x+ 2 y+ z- 3 = 0;
Quyidagi vektorlarning komplanarlikka tekshiring:
={2;3;-1}, {1;-1;3} vа ={1;9;-1};
Dekart koordinatalar sistemasini almashtirish
Sferaning kanonik tenglamasi.
Quyidagi yektorlarning komplanarligini ko'rsating: ={3;-2;1}, ={2;1;2} vа ={3;-1;-2};
Quyidagi to'g'ri chiziqlarning ustma-ust tushishligi, parallelligi yoki kesishishini (bunda kesishish nuqtasini topish kerak bo'ladi) tekshiring: 1) 3х+2у-4=0, 5х+6у-12=0; 2) 2х-3у=0, 6х-9у=0;
x ning qanday qiymatida = xi - 3 j + 2k vа = i - 2j + xk vektorlar o'zaro perpendikular bo'ladi?
Nomarkaziy chiziq tenglamasini kanonik ko‘rinishga keltirish.
Qutb koordinatalar sistemasi
Uchta =2;+j+3k, =i-Зj- 2k vа = 3; + 2j - 4k vektortar berilgan. · = -5, · = -11, · = 20 shartlarni qanoatlantiruvchi х vektorni toping.
Ushbu ifodalarning kanonik tenglamasi va joylashishini aniqlang: x²-2y²+z²+4xy-8xz-4yz-14x-4y+14z+16=0
M(4;5;-6) nuqtadan berilgan tekislikka tushirilgan perpendiokular tenglamasini tuzing: x-2y-3=0
Qutb koordinatalar sistemasi
Nomarkaziy chiziq tenglamasini kanonik ko‘rinishga keltirish.
Quyidagi egri chiziqlarning turlarini aniqlang: 3x²-2xy+3y²+4x+4y-4=0
Uchburchakning uchlari berilgan: A(-1;2;3), B(-1;-2;1), C(3;4;5) A uchdan o’tuvchi mediana tenglamasini tuzing.
Quyidagi to’g’ri chiziqlarning ustma-ust tushishligi, parallelligi yoki kesishishini (bunda kesishish nuqtasini toppish kerak bo’ladi) tekshiring: 1) 2х+3=0, 2х-l=0; 2) 4х-у+l=0, 2x+3y-17=0;
Markaziy chiziqning tenglamasini kanonik ko‘rinishga keltirish
Sferik va silindrik koordinatalar sistemalari
Quyidagi to'g'ri chiziqlarning ustma-ust tushishligi, parallelligi yoki kesishishini (bunda kesishish nuqtasini topish kerak bo'ladi) tekshiring: 1) у-5=0, 3у+ 15=0; 2) 4х-l =0, 8у+2=0;
M(-1;2;-3) nuqtadan o’tuvchi va koordinata o’qlari bilan , , burchak tashkil qiluvchi to’g’ri chiziq tenglamalarini tuzing.
Tekisliklar orasidagi burchakni toping: x-2y+2z+5=0 va x-y-3=0;
Tekislikdagi to‘g‘ri chiziqlarning o‘zaro vaziyatlari.
Ikkinchi tartibli chiziqlar umumiy tenglamalarini soddalashtirish
Ushbu ifodalarning kanonik tenglamasi va joylashishini aniqlang: 2x²+2y²+3z²+4xy+2xz+2yz-4x+6y-2z+3=0
Giрегbоlаning tenglamasi 16х2-25y2 =400. Uning asimptotalari vа dirеktirissаlагining tеnglаmаlаrini tuzing.
M(2;-3;-1) nuqtadan berilgan to’gri chiziqqacha bo’lgan masofani toping:
Qo‘shma yo‘nalishlar va qo‘shma diametrlar.
To’g’ri chiziqning umumiy tenglamasi
Quyidagi yektorlarning komplanarligini ko'rsating:
a={2;-1;2}, b={1;2;-3} уа c={3;-4;7}.
у 2= 6х parabolaning: 1) 3х + у - 6= 0; 2) 2х - у + 5= 0;
3) у - 6 = 0 to'g'ri chiziqlar bilan kesishish nuqtasini toping.
Quyidagi egri chiziqlarning turlarini aniqlang: x²+6xy+y²+6x+2y-1=0
To‘g‘ri chiziqning burchak koeffesientli tenglamasi
Maxsus yo‘nalishlar.Ikkinchi tartibli chiziq diametri.