O’zbekiston davlat san’at va madaniyat instituti fakultet: xalq ijodiyoti

Inson bir umr shakllanadi, tarbiyalanib boradi. Aslida inson O’z hayotini butun umr davomida mahqulroq tartibga tushirish, jamiyat talablariga muvofiqroq yo’nalishlarga solish tashvishlari bilan yashab O’tadi. SHu boisdan ham jamoatchilik fikri jamiyat axloqiy qarashlari, talab va yO’riqlariga har jihatdan bog’liq bo’lib keladi.Insoniyatning ongli faoliyati boshlangan ilk davrlarda insonning tashqi dunyo bilan bog’liqligini anglatuvchi ilk mafkuraviy yo’nalish - totemizm, yahni ibtidoiy jamoa kishisining O’z kelib chiqishini turli xil hayvon-qushlarga olib borib taqash nuqtai nazari chuqur ildiz otdi. Bu xususiyat har xil elatlarda turlicha namoyon bo’lib, tegishli hayvonlarda O’z O’tmishini ko’rish, shu hayvonlar bilan bog’liq tasavvur, ramzlar, odat hamda irimlar tizimini yuzaga keltirdi

Inson bir umr shakllanadi, tarbiyalanib boradi. Aslida inson O’z hayotini butun umr davomida mahqulroq tartibga tushirish, jamiyat talablariga muvofiqroq yo’nalishlarga solish tashvishlari bilan yashab O’tadi. SHu boisdan ham jamoatchilik fikri jamiyat axloqiy qarashlari, talab va yO’riqlariga har jihatdan bog’liq bo’lib keladi.Insoniyatning ongli faoliyati boshlangan ilk davrlarda insonning tashqi dunyo bilan bog’liqligini anglatuvchi ilk mafkuraviy yo’nalish - totemizm, yahni ibtidoiy jamoa kishisining O’z kelib chiqishini turli xil hayvon-qushlarga olib borib taqash nuqtai nazari chuqur ildiz otdi. Bu xususiyat har xil elatlarda turlicha namoyon bo’lib, tegishli hayvonlarda O’z O’tmishini ko’rish, shu hayvonlar bilan bog’liq tasavvur, ramzlar, odat hamda irimlar tizimini yuzaga keltirdi

Bu davr mahnaviyatida axloqiy qoidalar garchi qog’ozlarda ifodalanmagan bo’lsa-da, urug’ umumiy qarashlarida muhrlangan og’zaki yO’sinda ifodalanuvchi barcha axloqiy talablar so’zsiz va bekamu-kO’st bajarilib borishi bilan ehtiborlidir. Matriarxat tuzumining patriarxat tuzumi bilan almashinuvi jamoatchilik fikridagi axloq mohiyatini ham tubdan O’zgartirib yubordi. Istehmol munosabatlarida ishlab chiqarish munosabatlariga, taqsimotdagi adolat va tenglik shart - sharoitlaridan ishlab chiqarish natijasida erishilgan nehmatlarni O’zlashtirishdagi tengsizlik holatlariga O’tilishi matriarxat hukmronligi davriga tamomila chek qO’yildi.

• Bu davr mahnaviyatida axloqiy qoidalar garchi qog’ozlarda ifodalanmagan bo’lsa-da, urug’ umumiy qarashlarida muhrlangan og’zaki yO’sinda ifodalanuvchi barcha axloqiy talablar so’zsiz va bekamu-kO’st bajarilib borishi bilan ehtiborlidir. Matriarxat tuzumining patriarxat tuzumi bilan almashinuvi jamoatchilik fikridagi axloq mohiyatini ham tubdan O’zgartirib yubordi. Istehmol munosabatlarida ishlab chiqarish munosabatlariga, taqsimotdagi adolat va tenglik shart - sharoitlaridan ishlab chiqarish natijasida erishilgan nehmatlarni O’zlashtirishdagi tengsizlik holatlariga O’tilishi matriarxat hukmronligi davriga tamomila chek qO’yildi.