O‗zbekiston aloqa, axborotlashtirish va telekommunikatsion texnologiyalar davlat

2.2-§. Masofaviy o‟qitishda amaliy mashg‟ulotlarni tashkil qilish va o‟tkazish 
1-Amaliy mashg‟ulot 
Mavzu: Elektron pochta (E-mail). 
Telekonferentsiya tizimlari
Ishdan maqsad: 
Elektron pochta bilan tanishish, telekonferentsiya tizimlari 
xaqida tushunchaga ega bo’lish, elektron pochta texnologiyasi Bilan ishlash.
Elektron pochta - bu dasturiy va boshqa vositalar to‘plami bo‘lib, u 
kompyuterlar o‘rtasida ma‘lumotlarni uzatish va qabul qilish uchun mo‘ljallangan. 
Ma‘lumotlar oddiy matn ko‘rinishida yoki matnli bo‘lmagan (grafik , dastur, video 
, rasm , tovush) shaklida bo‘lib, unda ma‘lumotlarni yetkazish uchun bir necha 
sekundlardan tortib 10 minutgacha vaqt sarflanadi. 
Elektron ma‘lumotlarni olish, shu bilan birgalikda javobni tayyorlash va 
jo‘natish masofaviy ta‘limda ishtirok etuvchilarni har biri uchun qulay paytda 
amalga oshiriladi. 
Shuning uchun Elektron pochta interaktiv bo‘lmagan telekommunikatsion 
texnologiyalar safiga kiradi va (OFF LINE) rejimida ishlaydi. Elektron pochta 
telekommunikatsion texnologtyalarning eng arzon va uncha murakkab bo‘lmagan 
turlaridan biri hisoblanadi. Lekin Elektron pochta joriy vaqt rejimida (OFF 
LINE)to‘g‘ridan-to‘g‘ri muloqot o‘tkazishga ega bo‘lmaganligi uchun uning 
Masofaviy ta‘limda Pedogogik jarayonda samarasi cheklangandir.
Masofaviy ta‘limni amalga oshirishda Elektron pochta quyidagi vazifalarni 
bajarish uchun ishlatish mumkin: 
1.Tinglovchiga o‘quv uslubiy materiallarni va mag‘muriy xujjatlarni yetkazish 
uchun. 
2.O‘qituvchiga bajarilgan uy vazifalarini tezkor yetkazish 
3.O‘qituvchi va tinglovchi o‘rtasida o‘zaro aloqani o‘rnatish
4.Tinglovchilar o‘rtasida muloqotni amalga oshirish 
5. OFF LINE rejimida telekonferensiyalarni tashkil qilish va boshqalar 
Elektron pochtaning Masofaviy ta‘limda kurslarni o‘tkazish uchun o‘qituvchiga 
foydali bo‘lgan, quyidagi quyidagi asosiy imkoniyatlarga ega: 
-Xabarlarni tarqatish ro‘yhatini tuzish 

---

-Xatlarga ilovalarni yaratish (Fayllarni biriktirish) 
-Xabarlarga tayyor fayldan matn yoki rasmni kiritish 
-Xabarlarni qayta ishlash qoidalarni o‘rganish 
Telekonferentsiya tizimlari 
Masofaviy ta‘limda o‘qituvchi tinglovchi va tinglovchilar aro aloqani o‘rnatish 
uchun telekonferensiyalardan foydalanish mumkin.Bu texnologiya yordamida 
o‘qituvchi har-bir tinglovchi bilan shug‘ullanishdan ozod bo‘lib,tinglovchi lar 
jamoasiga bir vaqtni o‘zida ta‘lim beradi. 
Telekonferensiyalar , zuvlar almashinuvi shaklida elektron pochta yordamida 
(OFF LINE) rejimi yoki joriy vaqt (ON LINE) rejimida tashkil qilinishi mumkin. 
Birinchi holatda ma‘lumotlar tinglovchilarga ro‘yhat bo‘yicha jo‘natiladi. Ikkinchi 
holatda esa telekonferensiya tizimini tashkil qilish uchun mahsus dasturmy 
tag‘minotdan foydalaniladi.Bunda texnologiyaning o‘zi joriy vaqtda matnli 
ma‘lumotlarni almashishdan iborat bo‘lib , ma‘lumotlar barcha telekonferensiya
ishtirokchilari kompg‘yuterlarining ekranida darhol hosil bo‘ladi. 
Joriy vaqt rejimidagi telekonferensiya mahsus dasturlarning interfeysi asosan 
3 ta elementdan iborat: 
- Xabar matnini kiritish va tahrirlash maydoni
- Asosiy maydon. (Bu yerda hamma qatnashchilar yuborgan matnli xabarlar 
joylashtiriladi) 
- Qatnashchilar ro‘yhatini aks ettiruvchi maydon. 
Ma‘lumotlarni almashinishda konferensiya yakunlangandan so‘ng har-bir 
qatnashchi matn ma‘lumotlarini fayl tarzida saqlab qolish imkoniyatiga ega.