O‗zbekiston aloqa, axborotlashtirish va telekommunikatsion texnologiyalar davlat

1.2-§. Ta‟lim jarayonida masofali ta‟lim texnologiyalari shakllari va 
usullaridan foydalanish. 
Hozirgi kunda darslik va o‘quv qo‘llanmalarni chop etish juda qimmatga 
tushmoqda. Buning ustiga kitoblar 2-3 yilda o‘z o‘quvchisini yo‘qotmoqda. Bu 
jarayon engil kechishi uchun darslik va o‘quv qo‘llanmalarning elektron 
variantlaridan unumli foydalanishni tashkil etish zarur. Elektron o‘quv adabiyotlari 
bilim 
oluvchilarning 
tasavvurini 
kengaytirishga, 
dastlabki 
bilimlarni 
rivojlantirishga va chuqurlashtirishga, qo‘shimcha ma‘lumotlar bilan ta‘minlashga 
mo‘ljallangan bo‘lib, ko‘proq chuqurlashtirib o‘qitiladigan fanlar bo‘yicha 
yaratiladi. Uzluksiz ta‘lim tizimida fan va texnologiyalarning rivojlanishi sari 
mazmuni tez o‘zgaruvchan, chuqurlashtirib o‘qitiladigan, kasbiy va maxsus fanlar 
bo‘yicha, asosan, kam tirajli elektron o‘quv adabiyotlari tayyorlanadi.
Elektron darslik zamonaviy o‘quv jarayonining eng asosiy elementi bo‘lib, u 
o‘quv fani yoki ma‘lum bir bo‘limini mustaqil o‘rganishni ta‘minlovchi va 
odatdagi darslik, ma‘lumotnoma, mashqlar to‘plami, laboratoriya praktikumi 
xususiyatlarini birlashtiruvchi dasturiy-uslubiy majmuadir. Elektron darslik 
an‘anaviy darsliklarning al‘ternativ varianti bo‘lmasdan, balki uning to‘ldiruvchisi 
bo‘lib, ularda an‘anaviy darsliklarning barcha afzalliklarini saqlab qolish bilan bir 
qatorda, kompyuterlar 
vositasida 
ta‘minlanadigan 
zamonaviy 
axborot 
texnologiyalari, multimedia imkoniyatlaridan to‘liq foydalanish uchun shart–
sharoit yaratiladi. Elektron darsliklar yaratish ishlarini yanada rivojlantirish uchun 
quyidagilarni amalga oshirish zarur: 

elektron darsliklar yaratish uchun ilmiy-g‘oyaviy, uslubiy-didaktik, 
psixologik–pedagogik, sanitariya-gigienik talablarni ishlab chiqish; 

elektron darsliklardan to‘g‘ri va rasional foydalanish maqsadida ularni 
tayyorlash bo‘yicha maxsus dasturlarni ishlab chiqish; 

elektron darsliklar va virtual stendlarni yaratish bo‘yicha xalqaro 
tajribalarni umumlashtirish; 
Asrimizni globallashtirish va axborotlashtirish asri deb yuritilmoqda. 
Darhaqiqat har tomonlama rivojlanayotgan jamiyat taraqqiyotini axborot 

---

texnologiyalarisiz, ayniqsa kompyuterlarsiz tasavvur etish mushkul. Axborot-
kommunikasiya texnologiyalari (AKT) sohasi inson faoliyatining yuqori 
sur‘atlarda, shiddat bilan rivojlanib borayotgan alohida sohalaridan hisoblanadi. 
Elektron hisoblash mashinalarining birinchi avlodidan ikkinchi avlodiga o‘tish 
davri yillar bilan o‘lchangan bo‘lsa, endilikda bir necha oylar davomida ularning 
yangi avlodlari, turlari yaratilmoqda. Hozir shunday davr keldiki, kompyuterlar 
o‘zining yangi avlodlarini yaratishda va loyihalashda o‘zi ham bevosita ishtirok 
etib, ushbu taraqqiyot jarayonida muhim omil bo‘lib qolmoqda. AKTga nisbatan 
talab va ehtiyoj internetning yaratilishi bilan yanada ortdi. Kadrlar tayyorlash 
Milliy dasturining hozirgi kunda amalga oshirilayotgan 2-bosqichi bo‘yicha 
belgilangan asosiy vazifalardan biri – ta‘lim sifatini oshirishdir. Aynan mana shu 
vazifani ta‘lim tizimiga zamonaviy AKT tadbiq etmasdan bajarishni ko‘z oldiga 
keltirib bo‘lmaydi. Bunga asosiy sabab bo‘luvchi omillarni ko‘rib chiqaylik.