O’zbekisron milliy universiteti biologiya –tiproqshunoslik fakulteti 3-kurs 5- guruh talabasi mavzu: posforli moddalar, ularning energiya almashinuvudagi ahamiyati

Fosforning biosferadagi aylanishi sxemasi

• ATF termadinamik barqaror birikma bo’lib, u ADF yoki AMF hosil qilish yo’li bilan gidrolizlanadi. ATF pirofosfat bog’lari ADF bilan fasfat kislata birikishi natijasida hosil bo’ladi. Bunday xildagi fosforillanish reaksiyalari xloroplastlarda, mitohondriyalar va ba’zi bir bakteriyalar membranasida amalga oshadi.
• AMF ning ADF ga aylanishi fosforil --O—P-- guruhining ATF dan ADF ga ko’chirilishi orqali amalga oshadi.

Fosforning biologik ahamiyati.

Fosforning biologik ahamiyati

1. Suyak va tish to'qimalarining normal o'sishini ta'minlash, shuningdek, keyinchalik ularning butunligini inson hayoti davomida saqlab turish.

2. Nuklein kislotalarning doimiy tarkibini ta'minlash (DNK, RNK, irsiy ma'lumotni saqlaydigan va uzatuvchi molekulalar, hujayraning normal bo'linishi va o'sishi uchun javob beradi)

3. Fermentlar tarkibida P yog' almashinuvida, glikogen va kraxmalning sintezi va parchalanishida ishtirok etadi.

4. Fosfor kislotasining bir qismi sifatida fikrlash,

5. ATP tarkibidagi barcha hayotiy jarayonlarni energiya bilan ta'minlaydi.

6. Fosfor oqsillar va yog 'kislotalari bilan birgalikda juda faol birikmalar hosil qiladi - masalan, hujayra va miya pardalari shakllanishi uchun zarur bo'lgan lesitin. Ma'lumki, lesitin juda ko'p miqdorda jismoniy mashqlar paytida organizm tomonidan nafaqat jismoniy, balki psixoemotsional jihatdan ham iste'mol qilinadi, shuning uchun uning sintezi uchun zarur bo'lgan fosfor etarli miqdorda bo'lmasa, bizning hujayralarimiz himoyasiz qoladi.

7. Fosfor birikmalari organizmdagi kislota-ishqor muvozanatini saqlashda ishtirok etadi, chunki ular qon va boshqa suyuqliklarning bir qismidir; fosfor tufayli vitaminlarning faol shakllari hosil bo'lishi mumkin, chunki u buning uchun zarur bo'lgan fermentativ reaktsiyalarni qo'zg'atadi.

8. Azot, yog 'kislotalari va glitserin bilan qo'shilib, organizmdagi barcha fiziologik jarayonlarda ishtirok etadigan fosfolipidlar hosil qiladi.

9. Siydikni kislotalaydi va buyrakda tosh paydo bo'lish ehtimolini kamaytiradi.

Foydalanilgan adabiyotlar

• Internet manbalari
• B.O.Beknazarov “O’simliklar fiziologiyasi “ Toshkent 2009
• J.Xo’jayev “ O’somloklar fiziologiyasi” Toshkent 2014
• K.Ahmedov, A, Jalilov, R.Sayfullayev “ Umumiy va anorganik kimyo” Toshkent 2003