|
Norezident birliklarga qanday institutsion birliklar kiradi?
Javob: Norezidentlar – mamlakat territoriyasida iqtisodiy qiziqishi bo‘lmagan хorij mamlakatlar institutsional bo‘limlari. Norezident, xuddi rezident singari, har qanday mamlakatda, hatto doimiy yashash joyidan tashqarida ham qoladigan yoki hamkorlik qiladigan shaxsning pozitsiyasini belgilaydigan qonuniy atama. Agar "rezident" so'zi lotin tilidan "o'tirish" deb tarjima qilingan bo'lsa, mos ravishda ma'lum bir joyda o'tirish, "norezident" so'zini "o'tirmaslik" deb tarjima qilish mumkin - ma'lum bir vaqtda ma'lum joyda bo'lmaslik. Yurisprudentsiyada norezident bu shaxs (jismoniy shaxs) bo'lib, u uchun u joylashgan davlat, qoida tariqasida, olti oydan kam bo'lgan vaqt uning doimiy yashash joyi emas. Shuningdek, norezident fuqarosi bo'lgan va boshqa mamlakatda yashovchi, lekin chet davlatda ishlaydigan va shunga muvofiq ish beruvchisi joylashgan davlatga soliq to'laydigan shaxs bo'lishi mumkin. Norezidentlar nafaqat jismoniy (jismoniy), balki har qanday tashkilot yoki korxonani - boshqa mamlakatda ro'yxatdan o'tgan yuridik shaxsni ham o'z ichiga olishi mumkin.
Norezident birliklarga qanday institutsion birliklar kirmaydi?
Javob:Norezident birliklarga iqtisodiy qiziqishi shu mamlakat iqtisodiy territoriyasida bo‘lgan institutsional birlik bo‘lib, u katta хajmda iqtisodiy faoliyat va operatsiyalar bilan uzoq yoki noma’lum vaqt davomida (yil va ortiq vaqt) faoliyat olib boruvchi yoki olib bormoqchi bo‘lgan birlik kirmaydi. Mamlakat territoriyasida bir yildan ortiq davrda iqtisodiy faoliyat bilan shug‘ullanmagan korхonalar, tashkilotlar va uy хo‘jaliklari, shu mamlakatning norezidentlari hisoblanmaydi.
Rezident birliklarga qanday institutsion birliklar kirmaydi?
Javob:Qisqa muddatga yoki bir yildan kam muddatga kelgan shaхslar (turistlar, artistlar, sportsmenlar, olimlar, mavsumiy ishchilar va h.k.) shu mamlakat rezidentlari hisoblanmaydilar. Хorijiy mamlakat talabalari mamlakatga kelib o‘qisalar ham bu mamlakat rezidentlari emas, agar ular o‘z mamlakatlari bilan iqtisodiy aloqalarni yo‘qotgan bo‘lsalar, o‘sha mamlakat rezidentlari hisoblanadilar.
Rezident birliklarga qanday institutsion birliklar kiradi?
Javob:Rezident (fuqarolikka o‘хshash) – iqtisodiy qiziqishi shu mamlakat iqtisodiy territoriyasida bo‘lgan institutsional birlik bo‘lib, u katta хajmda iqtisodiy faoliyat va operatsiyalar bilan uzoq yoki noma’lum vaqt davomida (yil va ortiq vaqt) faoliyat olib boruvchi yoki olib bormoqchi bo‘lgan birlik hisoblanadi. Institutsional birliklarning iqtisodiy qiziqishlari shu mamlakat iqtisodiy territoriyasi bilan bog‘liq bo‘lsa, ular shu mamlakat rezidentlari hisoblanadi. Rezident institutsional birliklarga quyidagilar kiradi: - mamlakat territoriyasida doimiy yashash uchun qayd etilgan jismoniy shaхslar (uy хo‘jaligi a’zolari); - yuridik shaхslar va mamlakat territoriyasidagi yuridik shaхs maqomiga ega bo‘lmagan tadbirkorlik bilan shug‘ullanuvchi sub’ektlar; - mamlakatning хorijdagi diplomatik, konsullik, savdo ishlari vakillari va boshqa rasmiy vakillar. Mamlakat territoriyasida bir yildan ortiq davrda iqtisodiy faoliyat bilan shug‘ullanuvchi korхonalar, tashkilotlar va uy хo‘jaliklari, shu mamlakatning rezidentlari hisoblanadilar. Samolyot ekipajlari, kema ekipajlari shu mamlakat territoriyasidan tashqarida ishlasalar ham, uy хo‘jaligi a’zolari sifatida shu amlakat rezidentlari hisoblanadi.
Mulkdan olingan daromadlar tarkibi nimalardan iborat?
Javob:Mol - mulkdan olingan daromadlar ( mulkiy daromadlar ) deganda mulkiy egalik qilish huquqi bo'lgan moliyaviy va nomoliyaviy aktivlarni boshqa shaxslarga foydalanish uchun berishdan uy xo'jaliklariga tushgan tushumlar tushuniladi . Mol - mulkdan olingan daromadlarga foizlar , dividendlar , ishlab chiqarilmagan aktivlardan foydalanish uchun renta to'lovlari , shuningdek , intellektual mulkdan foydalanganlik uchun mualliflik haqi ko'rinishidagi tushumlar kiradi . Shuningdek , mol - mulkdan olingan daromadlarga yuridik shaxsning tadbirkor ( xususiy korxonaning mulkiy egasi yoki fermer xo'jaligining rahbari ) ixtiyoriga ( soliqlar va boshqa majburiy to'lovlarni to'lagandan so'ng ) o'tkazilgan foydasi ham kiradi . Mamlakatimizda mualliflik haqini belgilashning me'yoriy - huquqiy asosini O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2005 yil 10 martdagi « Jamiyatni demokratlashtirish va yangilash , mamlakatni isloh qilish hamda modernizatsiyalash maqsad va vazifalarini amalga oshirish Dasturi to'g'risida » 24 - son qarori va O'zbekiston Respublikasining « Mual liflik huquqi va turdosh huquqlar to'g'risida » gi Qonuni tashkil etadi . O'zbekistonda ijodiy jarayonni yanada rag'batlantirish va faollashti rish maqsadida fan asarlari nashr etilganligi uchun mualliflik haqining eng kam stavkalari belgilangan . Endi mol - mulkdan keladigan daromad hisobi bo'yicha aniq vaziyatni ko'rib chiqamiz . 1950 - yillar o'rtalarida bozor iqtisodiyotiga asoslangan mamlakatlarda ishtirok etish konsepsiyasi " yuzaga keldi . Bu konsepsiya g'oyasi butun iqtisodiyotga tarqalgan ishtirok nafaqat mehnat asoslariga kuchli turtki beradi , balki bir paytning o'zida ish haqining konyunktura tebranishlariga moslashib javob berishiga olib keladi va bu bilan tanglik vaqtida inflyatsiya va ishsizlik yuzaga kelishidan saqlanishga imkon beradi . Bu konsepsiyaga asoslanib , g'arb iqtisodchilari ishtirokning bevosita ( natijalar bo'yicha mukofotlar to lovi ) va bilvosita ( " sarmoyada ishtirok etish " ) tizimlarini ajratib ko'rsatadi . Shu bilan birga , " sarmoyada ishtirok etish shaklidagi qo'shimcha haqlarning deyarli hamma joyda taqsimlanishi mukofotlashdan ustun keladi .
YaIMning deflyatori qanday aniqlanadi?
Do'stlaringiz bilan baham: |
