O‘zbek tili va adabiyoti kafedrasi tilshunoslik o’quv-uslubiy majmua

II.Xom-som tillar oilasi. Bu tillar oilasi avval ikki katta guruhga ajratilgan: 1) som tillari guruhiga va 2) xom tillari guruhi. Som tillari guruhiga quyidagi tillar kiritilgan: a) arab tili.
b) xom tillari guruhiga: shilx, tuareg, kabil, amazirt tillari hamda iste’moldan chiqqan (o‘lik) tillardan esa liviya, numid, shtul, qadimgi misr tillari va boshqa tillar kiradi. Umuman, xom-som oilasiga kirgan tillar haligacha yaxshi tekshirilib o‘rganilmagan.
III. Turkiy tillar oilasi.
a) ozarbayjon tili. turk (usmonli turk) tili.
v) turkman tili.
g) o‘zbek tili.
d) qozoq tili.
e) qirg‘iz tili.
j) tatar (Qozon tatarlari) tili.
z) uyg‘ur tili.
i) chuvash tili.
k) boshqird tili.
l) yoqut tili.
m) qoraqalpoq tili.
i) tuva tili.
b)Mo‘g‘ul tillari guruhiga quyidagi tillar kiradi:

1. 
   xalxa-mo‘g‘ul tili.
   
2. 
   b) buryat tili.
   
3. 
   v) qalmiq tili.
   
4. 
   Tungus-manjur tillari.
   

a) evenk tili.

5. 
   even tili.
   

Manjur guruhiga quyidagi tillar kiradi: a) manjur tili.
b) nanay tili.
IV.Ugor-fin tillar oilasi. Bu tillari oilasi avval 2 guruhga: 1) ugor tillari; 2) fin tillari guruhiga bo‘linadi. Ularning har biri yana quyidagi guruhlarga ajratilgan:
Ugor tillariga quyidagilar kiradi:

1. 
   venger (mojar) tili. b) mansi tili. v) xanti tili.
   

Fin tillariga quyidagilar kiradi: a) fin tili.

2. 
   eston tili.
   

v) komi-permyak tili.
g) komi-ziryan tili.

4. 
   udmurd tili.
   
5. 
   mari tili.
   

Bulardan tashqari, erzya va moksha-ijor tillari ham fin tillari guruhiga kiradi.
V. Kavkaz tillari oilasi. Kavkaz tillari bir qancha guruhlarga, chunonchi, g‘arbiy guruhga, veynax guruhiga, Dog‘iston guruhiga bo‘linadi.
1.G‘arbiy guruhga quyidagi tillar kiradi:

1. 
   abxaz tili.
   
2. 
   abazin tili.
   

v) adigey tili.
g) kabardin-cherkes tili.
2.Veynax guruhiga quyidagi tillar kiradi:

1. 
   chechen tili.
   
2. 
   ingush tili.
   

g) basbi tili.
3.Dog‘iston guruhiga Dog‘iston Respublikasida yashovchi xalqlarning tillari kiradi:

1. 
   avar tili.
   
2. 
   dargin tili.
   

v) lazgin tili.

4. 
   lak tili.
   
5. 
   tabassaran tili.
   

Bulardan tashqari, nufuzi kam bo‘lgan bir qancha tillar ham dog‘iston guruhiga kiradi. Bu tillarda so‘zlovchilarning aksariyati Dog‘iston Avtonom Respublikasida yashaydi.
4.Janubiy guruhga gruzin tili kiradi.