O’z betinshe jumisi

Tuwrı sızıqtıń dene sırtı menen kesesiwi
Dene sirtlarinin’ kesilisiw sızıǵın qurıw ushın tuwrı sızıqtı túrli
proyeksiyalaytuǵın tegislik hám geometriyalıq dene sirtlari menen kesilisiw
noqatları proyeksiyaların anıqlaw sıyaqlı máselelerdi sheshiwdi jaqsı biliw zárúr.
AB tuwrı sızıqtı cilindr sırtına kirisiw hám shıǵıw noqatların tabıw ushın dene
shártli túrde járdemshi proyeksiyalaytuǵın P tegislik menen kesilgen (172-shizma).
Cilindr kesiminiń AB tuwrı sızıq menen kesesiwinen kirisiw hám shıǵıw n' m'
noqatlardı frontal proyeksiyaları tabılǵan. Kirisiw hám shıǵıw noqatlarınıń
gorizontal proyeksiyaları cilindr tiykarında boladı. Ayqınlıqtı asırıw maqsetinde
payda etilgen kesim forması shtrixlanǵan.

Tuwrı sızıqtıń konus hám prizma menen kesesiwi 173, a, b-sızılmada keltirilgen.

Ko'p ta’relilerdin’ óz-ara kesesiwi
Piramidanıń prizma menen kesesiwi. Piramidanıń prizma menen kesilisiw
sızıǵın anıqlawda piramidanıń qır hám jaqları frontal proyeksiyalarda
simmetrik túrde xarakterli noqatları : 1' hám 4' ni qırda, 2' hám 3' ni jaqlarda
belgilep alınǵan (174-shizma). Noqatlardı birlestirib, prizma hasası menen
ustpe ust jatqan úshmúyeshlik payda etilgen.
Noqatlardıń gorizontal proyeksiyaların tabıw ushın piramida tiykarına
parallel túrde kesetuǵın tegisliktiń Rv frontal izi ótkerilgen. Rv tegislik menen
kesilisiw nátiyjesinde alınǵan formanı gorizontal tegislikke proyeksiyalap, 2, 3, 4-
noqatlarnin’ gorizontal proyeksiyası anıqlanǵan. 1'-noqattı gorizontal tegislikke
eki usılda proyeksiyalaw múmkin. Rv1 kesetuǵın tegislikti 1'-noqat arqalı
ótkerilgen gorizontal tegislikte kesim forması qurıladı hám 1'-noqattı gorizontal
tegisliktegi kesim formasına proyeksiyalanadı. Ekinshi usılda aldın 1'-noqattı
frofil proyeksiyasınıń tiyisli qırına proyeksiyalanıp, profil proyeksiyası
jasaladi jáne onıń járdeminde gorizontal proyeksiyalar tegisligine ótkeriw
múmkin. Noqatlardı birlestirip, gorizontal proyeksiyada kesilisiw sızıǵı payda
etiledi.
Óz-ara kesiwiwshi deneler aksonometriya tuwrı múyeshli diametriyada
qurılǵan. Kesim formasınıń bálentligin, yaǵnıy piramida tiykarın Rv tegislikkacha
bolǵan aralıqtı ólshep, prizmanıń joqarı mayı yasaladi. Keyininen 2₁, 3₁, 4₁-
noqatalar anıqlanadı. Ekinshi kesim formasınıń bálentligin ólshep, 1-noqattıń
gorizontal proyeksiyası payda etinadi. Noqatlardı jaylasıw tártibinde óz-ara
birlestirip, kesiwiw sızıǵınıń aksonometrik proyeksiyası payda etinadi. 1₁, 2₁,
3₁, 4₁-noqatlar arqalı prizma qırların O₁ Y₁ o'qqa parallel tuwrı sızıqlar
ótkeriledi hám hár bir qır úshleri anıqlanadı. Olardı birlestirib, prizma tiykarları
jasaladi. Prizma tiykarları V tegislikke parallel bolıp tabıladı.