O’z betinshe jumisi

Cilindr sirtlarinin’ óz-ara kesesiwi. Túrli diametrdegi eki cilindrdin’
kesesiwi hám aksonometriyasi tuwrı múyeshli proyeksiyalar (177-shizma) de
keltirilgen.

Cilindrlerdiń oqları óz-ara kesilisken hám olar V tegislikke parallel. Kesilisiw
sızıqların anıqlaw ushın qálegen ámeldegi usıllardan paydalanıw múmkin:
kesetuǵın tegislikler usılınan hám konsentrik sferalar usılınan.
Cilindrlerdiń kesilisiw sızıqları frontal proyeksiyada 1', 2', 3', 4', 5'-noqatlar
arqalı lekalo iymek sızig'i bolıp proyeksiyalanadı. Kesilisiw sızıǵı gorizontal
proyeksiyada sheńber, ol proyeksiyalaytuǵın cilindr tiykarınıń proyeksiyası menen
ústpe-úst túsken. Profil proyeksiyada bolsa, kesilisiw sızıǵınıń hámme noqatları
profil proyeksiyalaytuǵın cilindrni sheńber bolıp proyeksiyalanǵan suwreti menen
ústpe-úst túsedi. 1", 3", 5"-noqatlar oraylıq sızıqlardıń sheńber menen
kesesiwinen payda boladı. 2" hám 4"-noqatlar bolsa, sheńberdi teń segiz bólekke
bolıw jolı menen alınǵan. 2" hám 4"-noqatlar profil proyeksiyadan frontal
proyeksiyaǵa hám de gorizontal proyeksiyaǵa proyeksiyalanǵan. Onıń ushın olar
gorizontal proyeksiyasınan ótkerilgen baylaw sızıqlar menen profil
proyeksiyadan OX ga ótkerilgen baylaw sızıqlar óz-ara kesilisiwib, frontal
proyeksiyada 2', 3', 4'-noqatlardı beredi. Frontal proyeksiyada 1' hám 5' noqatlar
cilindrlerdiń tús jasaytuǵınlarınıń kesesiwinen payda boladı. Eki óz-ara
kesetuǵın cilindrlerdiń aksonometriyasi tuwrı múyeshli izometrik proyeksiyada
qurılǵan. Bunda birinshi bolıp vertikal cilindrni qurıw kerek. Keyin vertikal
Cilindr bálentliginiń teń yarımınan gorizontal cilindr o'qi ótkeriledi hám
gorizontal cilindr qurıladı. Eki cilindr kesilisiw sızıǵı aksonometriyada qurıw
ushın gorizontal cilindrning hámme 1', 2', 3', 4', 5'-noqatlarınıń shep tiykardan
uzaqlıqları izometrik proyeksiyasına ólshep qóyıladı (178-shizma).

Payda bolǵan noqatlar lekalo járdeminde tutastırıladı. Nátiyjede eki cilindrnin’

kesilisiw sızıǵı payda boladı.
Konsentrik sferalar usılında járdemshi sferalar kesiwuviga aylanıw deneleri
jekke halda, o'qdosh retinde kiritiledi. Bul usıl kesilisip atırǵan aylanıw
sirtlarinin’ oqları óz-ara kesilisken hám V tegislikke parallel bolǵan halda
qollanıladı, yaǵnıy o'qdosh óz-ara kesetuǵın eki cilindr, cilindr menen konus hám
eki konustin’ óz-ara kesilisiw hallarında. Bul usıl menen eki cilindrdin’ kesilisiw
sızıǵın anıqlaw 178-sizilmada keltirilgen.

Paydalanilg’an a’debiyatlar.

1. 
   D.U. Sabirova, A.T.Azimov, V.T.Mirzaraimova, V.N.Karimova Chizma geometriya va muhandislik grafikasi.
   
2. 
   B.B.Qulnazarov Chizma geometriya (Qisqa kursi)
   
3. 
   Chizma geometriya va muhandislik grafikasi. O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi tomonidan oliy o‘quv yurtlari uchun o‘quv qo‘llanma sifatida tavsiya etgan
   
4. 
   Sh.K.Murodov va boshqalar. Chizma geometriya. Toshkent, “Moliyaiqtisod”, 2006, 2008
   
5. 
   В.Е. Михайленко, А.М.Понамарев. Инженерная графика. Киев. “Виcща школа”, 1985.
   
6. 
   I.Rahmonv, A.Abdurahmonov. Chizmachilikdan ma’lumotnoma. Toshkent, «Alisher Navoiy nomidagi O’zbekiston Milliy kutubxonasi nashriyoti», 2005.
   
7. 
   M.Xalimov. Chizma geometriya va muhandislik grafikasi. Toshkent, «Noshir» nashriyoti, 2013.