Отабаева Айгул топишмоклар lotin

 Grammatik    vositalar    maxsus    qo‘shimchalar    yordamida    yuzaga  

keladi

33

: 

                                           

33

 Лапасов Ж. Бадиий  матн  ва  лисоний  таҳлил. Т.: “ Ўқитувчи “ – 1995. -Б. 30-31. 

---

 

41

a)  – dek,  –day     qo‘shimchalari  yordamida  topishmoqda  yashirin  narsa  

va    hodisalarning    o‘xshashligiga    ishora    qilinadi:          O‘zi    yo‘qdek,    tovushi  

o‘qdek.    –    Qora    chigirtka  (  o‘zb.  t.,  78-bet);    Og‘zi    do‘ppidek,    ichi    qizil, 

xumdek. – Tandir (o‘zb. t., 146-bet); Qorni   qopday,  bo‘yni  ipday.  – Xum  (o‘zb. 

t.,  153-bet);    Po‘sti      qalin,    qovoqday,      beli    bog‘li    tanobday,    mevasi    sarig‘   

yog‘day.    –  Yong‘oq  (o‘zb.t.,  88-bet);  Tashi    qizil      anorday,  ichi    oq  –unday, 

o‘tirishi  gulday. – Jiyda (o‘zb. t., 91-bet); 

O‘xshatishning 

shakliy 

ko‘rsatkichi 

o‘zbek 

tilida 

faqat 

– 

day 

qo‘shimchasining o‘zi emas.  

Bundan  tashqari  singari,  yanglig‘  va  shu  kabi  ko‘makchilar  ham  o‘xshatish 

ma’nosini  ifodalaydi.  Ammo  bu    ko‘makchilar    mazkur  qo‘shimchaga  nisbatan 

kam  ishlatiladi,  chunki  ayni  qo‘shimcha  uslubiy  jihatdan  chegaralanmagani, 

muayyan    uslubga    xoslanmagani  holda  mazkur    ko‘makchilar  ko‘proq  kitobiy 

nutq  uslubiga  xoslangan,  og‘zaki  nutqda  deyarli  kam  ishlatiladi.  Qolaversa, 

yaxlitlik, ixchamlik jihatidan ham, har qalay qo‘shimchani ishlatish qulay.