Основы биохимии. Лекция №4

Induksiyalangan zararlarni quyidagilar olib keladi:

• Fiziologik omillar - radiatsiyaning barcha turlari, ultrabinafsha nurlar (UV nurlari), mikroto'lqinli pechlar, harorat.

• Kimyoviy omillar - polisiklik va geterotsiklik aromatik uglevodorodlar, aromatik aminlar, mutagenlar (nitrozoguanidin va etil metansulfonat va boshqalar), uretan, formaldegid, azot kislotasi va boshqalar.

• Biologik omillar: aflatoksin va boshqa endo- va ekzotoksinlar, erkin kislorod radikali va boshqalar.

• DNK shikastlanishining asosiy turlari

• Azotli asoslari tuzilishining o'zgarishi: alkillanish (ko'pincha 7 metilguanin, 1-metiladenin, 6-O-metilguanin, shuningdek timin, adenin va sitozinning alkillangan hosilalari hosil bo'lishi bilan metillanish);
• Azotli asoslarning oksidlanishi (8-gidroksi-7,8 metilguanin hosil bo'ladi);
• Gidroliz (dezaminlanish, depurinatsiya, depirimidinlanish);
• Pirimidinlarning dimerizatsiyasi (ko'pincha timinlar, tez-tez sitozinlar hosil bo`lishi);
• Zanjirlarni uzish (bitta va ikkilamchi uzilishlar);
• DNK-oqsil o'zaro bog'liqliklari.

• 1. Alkillanish

• Цитозин

• О 6-метилгуаинин

• Гуанин

• Тимин

• 2. Reaktiv kislorod turlari (O•, O-O•, HOOH, •OH) taʼsirida azotli asoslarning oksidlanishi.

• Reaktiv kislorod turlari va gidroperoksidlar bilan o'zaro ta'sirlashganda timin hosil bo'ladi, 5 va 6-uglerodlar gidroksillanadi - timin glikol.

• 3. Gidroliz

• 4. Timin dimerlarining hosil bo'lishi

• Dimer hosil bo'lishi ultrabinafsha nurlar (UV-C - to'lqin uzunligi 280 nm dan kam) va UV-B (to'lqin uzunligi 280-320 nm) tomonidan qo'zg'atiladi.

• 5. Zanjirlarni uzish (bitta va ikkilamchi uzilishlar);

• 6. DNK-oqsil o'zaro bog'liqliklari.

•