O’simlik to‘qimalari. To’qimalar Tuzilish va funksiyalari

Oraliq (interkalyar) meristemalar. Bu meristema poya bo’g‘im oralig’ining bazal qismida, ya’ni ostida hamda bargda hosil bo‘ladi. Interkalyar o’sish keng tarqalgan, u qirqbo’g’im, shuningdek, bug’doydoshlar, ziradoshlar va shu kabi boshqa ikki pallalilarning vakillarida bo’ladi. Interkalyar o’sish hamma poyalarda uchraydi. Ammo har xil o‘simliklarda uning jadalligi va o’sish muddati turlichadir. Masalan, yeryong’oq o‘simligida faol interkalyar meristema hujayralarining uzluksiz bo’linishi natijasida rivojlanayotgan meva tuproq ostida hosil bo’ladi.

Bug’doydoshlar (bug’doy, arpa, javdar makkajo’xori, sholi) da interkalyar o’sish hisobiga bo’g’im oralig’i uzayadi. Ma’lum vaqtdan keyin bo’g’im oralig’ida o’sish to’xtaydi, ammo uning bazi joylarida kichik interkalyar o’sish to’qimalari o’z faoliyatini to‘xtatmaydi. Shu sababli yotib qolgan poyalar ana shu to‘qimalar hisobiga yana qayta tiklanadi. Bargning kurtak yozgandan keyingi o’sishi ham oraliq meristema faoliyati bilan bog’liq.

Jarohat (travmatik) meristemalar. O‘simlikning biror qismi zararlansa o’sha yerda bu meristema hosil bo’lishi mumkin. Jarohat meristema parenxima to‘qimalarining tirik hujayralaridan hosil bo‘ladi. Bunda travmatik to’qima-kallyus vujudga keladi. Uning hujayralari embrional faollik xususiyatiga ega va jarohatlangan joyni bitib ketishiga sabab bo’ladi.