Program dastur_nomi; {majburiy emas}
Begin
{dastur tanasi}
End.
Paskal tilidagi dasturlar umumiy holda quyidagi tuzilishga ega:
Program dastur_nomi; {majburiy emas}
Uses {Modullar ro‘yxati}
Label {Nishonlar ro‘yxati}
Const {Konstantalarni e’lon qilish}
Var {O‘zgaruvchilarni tavsiflash}
Protsedura va funksiyalar
Begin
{Asosiy dastur tanasi} End.
Label, Const, Var, Begin, End – Paskal tilining maxsus so‘zlari bo‘lib, label – nishon, const (constant – konstanta) – o‘zgarmas miqdor, var (variable) – o‘zgaruvchilarni tavsiflash, begin – boshlanish, end – tamomlash ma’nolarini anglatadi.
Identifikator deganda o‘zgarmaslar, o‘zgaruvchilar, protseduralar, funksiyalar, modullar, dasturlar nomi tushuniladi. Identifikatorlar standart va foydalanuvchi turlarga bo‘linadi. Standart identifikatorlar – dastur tomonidan avvaldan belgilangan bo‘ladi.
Foydalanuvchi identifikatori dasturchi tomonidan tanlanadi va ixtiyoriy uzunlikda (umuman olganda bir satrga sig‘ishi hisobga olingan) bo‘lishi mumkin, lekin birinchi 63 ta belgisi ma’noga ega (farqlantiruvchi) bo‘ladi. Identifikator nomi lotin harfidan yoki tagchiziq ( _ ) belgisidan boshlanishi va probellarsiz yozilishi shart. Birinchi belgidan keyin harflar, raqamlar va tagchiziq belgisi yozilishi mumkin. Pascal dasturlash tilida identifikator nomlarini, qaysi registrda (quyi yoki yuqori) yozilishining ahamiyati yo‘q, ya’ni aka, Aka, aKa kabilar bir xil nom deb qaraladi. Chunki, Pascal translyatori dasturni kompilyatsiya qilish (dasturni mashina tiliga o‘girish) vaqtida identifikator nomlari va xizmatchi so‘zlardagi barcha yuqori registrdagi (katta) harflarni quyi registrdagi (kichik) harflarga almashtirib oladi. Nomlar apostrof ichiga olinmaydi, ya’ni ‘Men‘ va ‘men‘ nom bo‘la olmaydi. Masalan:
-
To‘g‘ri yozilgan
|
Xato yozilgan
|
a
BMA
MeningBirinchiDasturim
Kun_21_iyul_1963
_tagchiziq
|
1kun {raqamdan boshlangan}
Chegara#4 {maxsus belgi qatnashgan} Keyingi yil {probel ishtirok etgan} and {zahira so‘z}
‘Nom‘{apostrof ichiga olingan}
|
Paskal dasturlash tilida quyida keltirilgan so‘zlar zahiralangan bo‘lib, ularni foydalanuvchi identifikatori sifatida qo‘llash mumkin emas: and, asm, array, begin, case, const, constructor, destructor, div, do, down-
to, else, end, exports, file, for, function, goto, if, implementation, in, absolute, assembler, export, external, far, forward, index, interrupt, near, private, public, resident, virtual, inherited, inline, interface, label, library, mod, nil, not, object, of, or, packed, procedure, program, record, repeat, set, shl, shr, string, then, to, type, unit, until, uses, var, while, with, xor.
Paskal dasturlash tili bu so‘zlarni dasturda ishlatishga yo‘l qo‘ymaydi hamda xato xabarini ekranga “Error 2: Identifier expected” (Xato 2: Identifikator kiritilishi kutilmoqda) yozuvi orqali ifodalaydi.
Dastur muharririda yozilganda dasturdagi matnlarning turli qismlari turli rangda, odatda, program, begin va end kabi zahira identifikatorlar oq rangda, dastur_nomi sariq rangda, izohlar kulrang rangda aks etadi. Bu ranglarda turlanish Paskal integrallashgan muhitiga avvaldan kiritilgan bo‘lib, xohishga qarab o‘zgartirish mumkin. Buning uchun OptionsEnvironmentColors ketmaketligida tanlash orqali quyidagi Colors (ranglar) muloqot oynasi yordamida o‘zgartirish mumkin:
Endi avval bayon etilgan maxsus belgilarning vazifalarini quyidagicha izohlash mumkin:
Do'stlaringiz bilan baham: |