O‘rta maxsus, kasb–hunar ta’limi markazi «maktabdan va sinfdan tashqari tarbiyaviy ishlar tashkilotchisi» kasbi bo’yicha



Download 6,12 Mb.
bet16/23
Sana18.02.2017
Hajmi6,12 Mb.
#2788
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   23

Parhez ovqatlanish organizm kasalliklarini davolovchi omil. Parhez ovqatlanishning fiziologik asoslari. Turli kasalliklarning kechishida ovqatning ta`siri. O`zbekistonda sharoitida ko`p uchraydigan kasalliklar (kamqonlik, bo`qoq, yurak qon tomir kasalliklari). Asosiy davolovchi parxezlar 1, 2, 5, 7, 8, 9, 10 – ularning buyurilishi va tavsifi. Parxez uchun tavsiya etiladigan mahsulotlar, ichimliklar. Parxez taomlarini tayyorlash usullari. Kasb kasalliklarini oldini olishda parxez va davolovchi taomlarning ahamiyati. Maktab o`quvchilarini parxez bo`yicha ovqatlanishini tashkil etish.


Amaliy ish.
  1. Berilgan parxezning kundalik taomnomasini tuzish.

  2. Kundalik parxez ovqatlanish uchun berilgan mahsulotlar, to`yimlilik qiymatini hisoblash.

III bo`lim. Mikrobiologiya asoslari

1- mavzu. Mikroorganizmlar va ularning asosiy guruhlari. Bakteriyalar, zamburug’lar va viruslar.


Mikroorganizmlar va ularning asosiy guruhlari. Bakteriyalarning tuzilishi, ko`payishi va spora hosil qilishi. Mo`g`or zamburug`larining tuzilishi va ko`payishi. Oziq-ovqat sanoatida foydalaniladigan zamburug`lar. Achitqilar. Viruslar va ularning xususiyatlari.

Laboratoriya ishi.

1. Turli mikroorganizmlarning tirik va bo`yalgan holdagi preparatlarini mikroskopda ko`rish.

2. Bakteriyalar, mog`or zamburug`lari va achitqilarini mikroskoplashtirish.
2-mavzu. Mikroorganizmlar fiziologiyasi, oziqlanishi va nafas olishi.

Moddalar almashinuvi, tirik organizmlarning oziqlanishi va nafas olishi. Aerob va anaerob mikroorganizmlar. Mikroorganizmdagi fermentlar. Oziq-ovqat sanoatida fermentlardan foydalanish.



3-mavzu. Mikroorganizmlarga tashqi muhitning ta`siri va

ularning tabiatda tarqalishi.

Mikroorganizmlar rivojlanishiga haroratning, havodagi namlikning, yorug`likning, kimyoviy moddalarning va biologik omillarining ta`siri. Havo, suv va tuproq mikroflorasi.


4-mavzu. Mikrobiologik jarayonlar va ulardan oziq-ovqat sanoatida foydalanish.

Spirt va sut kislota hosil bo`ladigan bijg`ishning oziq-ovqat mahsulotlarining buzulishiga ta`siri. Chirish va uni vujudga keltiruvchi mikroorganizmlar.


5-mavzu. Ovqatdan zaharlanish.

Ovqatdan zaharlanish va uning turlari. Salmonella, stafilokok toksinidan zaharlanish. Botulizm. Og`ir metal tuzlaridan zaharlanish (Mis, rux, qo`rg`oshin, mishyak). Tabiatan zaharli mahsulotlardan zaharlanish (zamburug`, o`sib ketgan kartoshka, marinka balig`i). Ovqatdan zaharlanishning oldini olish choralari. Ovqatdan zaharlanganda birinchi yordam ko`rsatish.


Ovqatlanish fiziologiyasi asoslari, sanitariya va gigiyena fani bo`yicha amaliy, seminar, laboratoriya mashg`ulotlari va mustaqil ishlarni tashkil etish bo`yicha ko`rsatmalar

Ovqatlanish fiziologiyasi asoslari, sanitariya va gigiyena fani bo`yicha amaliy, seminar va laboratoriya ishlari har bir mavzu yakunida tavsiya etildi. O`qituvchi talabalar bilim saviyasi va o`qitish shart-sharoitlaridan kelib chiqib, bu ishlarni tashkil etadi. Amaliy, seminar va laboratoriya ishlarini tashkil etishda o`quvchilarga oldindan mavzular tavsiya etiladi, reja berish maqsadga muvofiq. Har bir o`tkazilgan amaliy ish albatta tekshirilishi va baholanishi lozim. Amaliy, seminar va laboratoriya ishlarini tashkil etish o`quvchilarning mustaqil ishlarining davomi bo`lishi kerak.


Namunaviy mavzular rejasi





Fanning bo`lim va

mavzulari nomi

Umumiy yuklama, soat

Hammasi

Dars turi bo`yicha soatlar taqsimoti (auditoriya yuklamasi)

Mustaqqil ish

Jami

Nazariy (ma`ruza)

Amaliy

Laborato-riya ishi

Seminar

Kurs ishi (loyihasi)

1.

Kirish.

2

2

2
















I bo`lim. Oziq-ovqat sanitariyasi va gigiyenasi.

2.

1-mavzu. Umumiy ovqatlanish korxonasida ishlovchi xodimninig va pazandachilik bo’yicha to’garak rahbarining shaxsiy gigiyenasi.

2

2

2
















3.

2-mavzu. Umumiy ovqatlanish korxonalari joylashtiriladigan hududga, qurilishiga, jihozlari, asboblari va idish-tovoqlariga qo`yiladigan sanitariya talablari.

5

3

3













2

4.

3-mavzu. Oziq-ovqat mahsulotlarini tashishga va saqlashga qo`yiladigan sanitariya talablari.

2

2

2
















5.

4-mavzu. Oziq-ovqat mahsulot-larining tayyorlanishiga va birlamchi, issiqlik ishlovi berilishiga qo`yiladigan sanitariya talablari.

4

2

2













2

6.

5-mavzu. Oziq-ovqat sanitariya nazorati va sanitariya qonunchiligi.

1

1

1
















II bo`lim. Ovqatlanish fiziologiyasi

7.

1-mavzu. Ovqat hazm qilish a’zolarining tuzilishi va funksiyasi. Organizm hayotiy faoliyatida ovqat hazm qilishning ahamiyati.

2

2

2
















8.

2-mavzu. Asosiy oziq moddalar va ularning organizm uchun ahamiyati.

6

4

2







2




2

9.

3-mavzu. Ovqatlanish maromi va tartibi. Kundalik ovqatlanishni tashkil etishning fiziologik asosi.

10

7

1

4




2




3

10.

4-mavzu. Parhez va davolash bo`yicha ovqatlanish. Parhez ovqatlanishning fiziologik asosi.

9

7

1

6










2

III bo`lim. Mikrobiologiya asoslari

11.

1-mavzu. Mikroorganizmlarning asosiy guruhlari. Bakteriyalar, zamburug’lar va viruslar.

5

3

1




2







2

12.

2-mavzu. Mikroorganizmlarning fiziologiyasi, oziqlanishi va nafas olishi

1

1

1
















13.

3-mavzu. Mikroorganizmlarga tashqi muhitning ta`siri va ularning tabiatda tarqalishi.

3

1

1













2

14.

4-mavzu. Mikrobiologik jarayonlar va ulardan oziq-ovqat sanoatida foydalanish

2

2

2
















15.

5-mavzu. Ovqatdan zaharlanish.

3

1

1













2




JAMI


57

40

24

10

2

4




17


Amaliy mashg`ulotlarni o`tkazish uchun kerakli jihozlar

Ovqatlanish fiziologiyasi asoslari, sanitariya va gigiyena fani bo`yicha o`tkaziladigan amaliy mashg`ulotlar uchun o`quv qurollari, darsliklar, qo`shimcha adabiyotlar, ommaviy axborot vositalari kerak.



O`qitishning texnik vositalari

Radio, televizor, kodoskop, magnitafon, kompyuter, multimediya.


Foydalanilgan adabiyotlar

1. I.Erbo`tayev. Umumiy ovqatlanish, sanitariya va gigiyena. – T.: 2003.

2. X.Xoshimov., J.Xoshimova. Mikrobiologiya, ovqatlanish fiziologiyasi va

sanitariyasi. – T.: 2003.

3. I.Erbo`tayev. Umumiy ovqatlanish va xizmat madaniyati. – T.: 2003.

4. E.E.Sarkisyans., L.G.Perekopskaya. Gigiyena bilan sog`liqni saqlashni tashkil

qilish asoslari. – T.: 1988.

5. T.O.Xudoyshukurov. Ovqatlanish va salomatlik T.: 1990

6. G.I.Kositskiy (J.D.Dadamirzayev tarjimasi). Fiziologiyadan mashg’ulotlar uchun

qo’llanma T.: 1995

7. Y.N.Pavlovskaya Fiziologiya pitaniya M.: 1991

Foydalanilishga tavsiya etiladigan internet tarmog’i

1.http:// www.ziyonet.uz/tiles Ovqatlanish fiziologiyasi va gigiyenasi

2.bti.uz/library Oqilona va maromli ovqatlanish

3.www.referatlar.uz/load O’smirlar davri gigiyenasi va ovqatlanish gigiyenasi

4.opportunity.com.ua Основы физиологии и гигиены

5. www.medichelp.ru Физиологические нормы питания

6. www.masu.ru Основы микробиологии, физиологии и гигиены

7. propk.ru Физиология питания, гигиена и санитария

8. www.ziyonet.uz/ru Mikrobiologiya. Oziq-ovqat texnologiyasining nazariy

asoslari.

9. www.ziyonet.uz/ru Xizmat ko’rsatadigan ovqatlanish korxonalarida xodimlarning shaxsiy gigiyenasi

10. www.cbu.uz sanitariya va gigiyena sohasidagi qonun hujjatlari


O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI

OLIY VA O`RTA MAXSUS TA`LIM VAZIRLIGI

O`RTA MAXSUS, KASB – HUNAR TA`LIMI MARKAZI


Ro`yxatga olingan

№KMD 3141602 – 2.16

“15” avgust 2012-yil


Vazirlikning 2012 yil

15 avgustdagi 332-1-sonli

buyrug’i bilan tasdiqlangan



TO`QISH VA TO`QISHNI O`RGATISH

METODIKASI

fanidan o`quv DASTURI

Fan dasturi Oliy va o`rta maxsus, kasb-hunar ta`limi tayyorlov yo`nalishlari bo`yicha Muvofiqlashtiruvchi kengashning 2012-yil 15-avgustdagi 332/1-son majlis bayoni bilan ma`qullangan.


Fan dasturi 1-Toshkent Pedagogika kollejida ishlab chiqildi bilim sohasi bo`yicha sho`ba kelishuvidan o`tkazildi (1sonli kelishuv Bayoni 2012-yil 10-avgust)


Tuzuvchilar:

M.Rahimjonova



1-Toshkent pedagogika kolleji o’qituvchisi.

























Taqrizchilar:

Q.Abdullayeva



Nizomiy nomli TDPU dosenti, pedagogika fanlari nomzodi.
















A.Shamsuddinov



Toshkent shahar 22-maktab direktori.














Kirish

Hozirgi dolzarb masala yuqori malakali kadrlar tayyorlash sifatini oshirish, yoshlarni har tomonlama tarbiyalash, kasb-hunarga o`rgatishdan iborat. Bu vazifalar maktablarda, madaniyat uylari, o`quvchilar saroylari qoshida tashkil etilgan to`garaklar zimmasiga yuklanadi.

To`qish va to`qishni o`rgatish metodikasi fanining asosiy maqsadi, bo`lajak to`garak tashkilotchisiga to`qish to`garagini tashkil etishdagi ta`lim va tarbiya jarayonlarini olib borishni o`rgatadi. Bu fan “Ta`lim to`g`risida”gi qonun, “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi”, Prezident risolalarini hayotga tatbiq etgan holda to`garak mashg`ulotlari texnologiyasida eng zamonaviy, jahon andazalariga mos bo`lgan ta`lim-tarbiya berish vazifasini qo`yadi.

To`qishga o`rgatish to`garagining asosiy maqsadi, to`garak a`zolariga nafis to`qish sirlarini o`rgatish, mazkur san`atga bo`lgan mehr-muhabbatni uyg`otish, ularni izlanuvchanlikka, yaratuvchanlikka, tejamkorlikka o`rgatishdir. Dastur to`qish bo`yicha respublikamiz madaniyat uylari, o`quvchilar saroyida to`garak ishlariga oid to`plangan tajribalar, to`qish san`atining turmushda qo`llanish darajasi, rivojlanishi, tarixini o`rganish asosida tuzildi. Dastur III qismdan iborat.

I bo`limda to`qish va to`qishni o`rgatish metodikasi umumiy masalalari o`qitiladi.

II qism piltakashda to`qish va to`qishni o`rgatish metodikasida kerakli jihoz va moslamalar, kerakli materiallarni tayyorlash, halqalarni terish, belgilash, sonini o`zgartirish, chilvir, bo`rtiq gullar hosil qilish o`rgatiladi. Dasturga chok namunalari to`qish, o`lchov olib andaza tayyorlash, vertikal, gorizontal trikotaj choklarni qo`llash, turli buyumlarni to`qish kabi mavzular kiritilgan.

III qismda ilmoq va ilmoqda to`qishni o`rgatishdagi shartli belgilar, to`qish uslublari va turli buyumlarni to`qish o`rganiladi.

To`qish fani tikuvchilik buyumlarini loyihalash va badiiy bezash, tasviruy san`at, anatomiya, matematika, tikuvchilik texnologiyasi, mehnat muhofazasi, tikuvchilik materialshunosligi fanlari bilan bog`liq.

Fanni o`qitish texnologiyasida nazariy bilimlar beriladi va amaliy mashg`ulotlar o`tkaziladi. Nazariy bilimlar berishda bo`lajak to`garak rahbarlariga to`garakni tashkil etishning ilmiy-nazariy asoslari, ma`naviy, milliy, axloqiy, badiiy tarbiya talablari va uni amalga oshirish yo`llari o`rgatiladi. Albatta nazariy bilimlar berishda ilg`or tajriba manbalaridan foydalanish zarur. Nazariy bilimlar berishda texnika vositalari, ko`rgazma qurollar namoyish etiladi. Madaniyat uylari, maktab to`garak ishlari mashg`ulotlari o`quvchilar saroylari ish tajribalari asos qilib olinadi.

To`qish bo`yicha amaliy mashg`ulot davomida o`quvchi mehnati yakka shaklda tashkil etiladi, chunki har bir o`quvchi o`zi amalda bajarib ko`rmasa, ko`nikma va malaka hosil bo`lmaydi. Amaliy mashg`ulotlar davomida to`garak rejasini tuzush mashg`ulotlari texnologiyasida foydalaniladigan ko`rgazma qurollar tayyorlash, bo`lim va mavzular bo`yicha mashg`ulotga tayyorlanish asosiy diqqat markazida turishi kerak. Amaliy ishlar natijasida har bir bo`lajak to`garak tashkilotchisida to`qish to`garagi dasturi bo`limlari bo`yicha mashg`ulot ishlanmasi bo`lishi kerak. Ta`limning eng yangi usullari, pedagogik texnologiya asosida ko`rgazmalilik vositalaridan foydalanib mashg`ulotlarning uslubiy ishlanmasini ham mustaqil bajarishni mashq qilishi kerak.

Mashg`ulot davomida ko`proq amaliy ish, sayohat, ko`rgazma, munozara, muammoli ta`lim turlaridan foydalaniladi.

Bu fandan adabiyotlar juda kam bo`lganligi hisobga olgan holda, to`qish bo`yicha jurnallardan ko`proq foydalaniladi.

Ko`rgazma sifatida o`quvchilarning ijodiy ishlari, albomlar, jurnallarda berilgan jadvallar, rangli rasmlar, sxemalardan, turli mavzuli diafilmlardan foydalaniladi.

O`quvchilarning ish qobiliyatlarini o`stirish maqsadida mustaqil ishlar beriladi, ularni bajarishda to`garak rahbari ko`rsatmalar berib boradi.

Dasturda ta`kidlangan buyum xillariga o`quvchilarning xohishlari, milliy xususiyat, mahalliy sharoitni hisobga olgan holda o`zgartirish kiritish mumkin. Bu o`zgarish fan kafedrasi yig`ilishida ko`rib chiqilib, ma`qullanadi va pedagogik yig`ilishda tasdiqlanadi. Amaliy mashg`ulotlar zamon talabi asosida madaniyat uylari, o`qvchilar saroyi qoshida o`tkazilsa, ijobiy natija beradi, ya`ni ramziy mashg`ulotlar orqali tajriba qilinadi. Nazariy va amaliy mashg`ulotlar bo`yicha o`quvchilar bilimlari kundalik oraliq va yakuniy nazorat qilish bilan aniqlab boriladi. Yakuniy nazorat uchun o`quvchilar o`qituvchilar rahbarligida yozma ish bajaradilar. Yozma ish mavzulari o`quvchilarga tavsiya etiladi. Ular o`zlari xohlagan mavzularni tanlaydilar. Fan bo`yicha o`quvchilar bilim konikma va malakalarini mustahkamlash maqsadida mustaqil ish bajaradi. Mavzular bo`yicha fan o`qituvchilari tomonidan mustaqil ish mavzulari belgilanadi.

Fan bo`yicha olgan bilimlar pedagogik amaliyot texnologiyasida mustahkamlanadi. Bo`lajak to`garak rahbarlari olgan nazariy va amaliy bilimlarini amalda mustahkamlash uchun pedagogik amaliyot, madaniyat uylari, o`quvchilar saroylari yoki maktablar qoshidagi to`garak bazasida tashkil etiladi.

Fan bo`yicha ajratilgan soat miqdori o`quv rejasidan olinib, jami 71 soat, shundan 16 soati nazariy, 34 soati amaliy, 21 soati mustaqil ish mashg`ulotlari uchun ajratilgan.

Fanni o`rganish natijasida o`quvchilar quyidagi bilimlarga ega bo`lishlari kerak:

- to`qish san`atining tarixi, uning kishilar turmushidagi o`rni;



- fanning magsad, vazifalarini o`quvchilarga yetkasa olishi;

- to`qishda qo`llaniladigan shartli belgilarni o`qiy olish, asbob va moslamalardan foydalanish, ish o`rnini to`g`ri tashkil etish, xavfsizlik choralari, sanitariya-gigiyena talablarini bilishi kerak;

- to`qishda qo`llaniladigan iplar, naqsh usuli va ranglari, to`qish usullari mosligi, uyg`unlashuviga erishish, belgilar asosida namunalar to`qish, naqsh kompozitsiyasini tuzish;

- piltakash va ilmoqda to`qish san`ati tarixini bilish, uni to`garak a`zolariga yetkaza olish;

- piltakashda va ilmoqda to`qishga tayyorlash, to`qish uskunalari moslamalaridan foydalanish qoidalari, qo`llash usullari;

- gavdadan o`lchov olib andaza tayyorlash va shu andaza yordamida turli buyumlarni to`qish talablarini bilishi;

-to`qish to`garagi rejasini tuzish, xonalarni jihozlashga qo`yiladigan talablar

- halqalarni qo`shish va kamaytirish malakalarini shakllantira olishi;

- shartli belgilarni o`qish, ulardan foydalanish;

- ilmoqda to`qilgan chok turlari, shartli belgilarni ajrata olishi;

- to`qish san`atini namoyish qiladigan ko`rgazmalar, vatanimizda va chet ellarda nashr etilgan kasbga oid asarlarni tushuna olishi va o`quvchilarga tushuntira olishi kerak.

- ijodiy ishlar ko`rgazmasini tashkil etish qoidalarini bilishi kerak.



Fanni o`rganish natijasida o`quvchilar quyidagi ko`nikmalarga ega bo`lishlari kerak:

- to`qishda qo`llaniladigan asbob-moslamalardan foydalanib ish o`rnini tashkil etish, shartli belgilar asosida to`qiy olishlari;

- to`qishda qo`llaniladigan iplar, naqsh usuli, ranglarni moslashtira olishi;

- to`garak mashg`ulotlariga tayyorlanish, o`quvchilarni tarbiyalashi;

- mavzu boyicha ko`rgazma tayyorlay olishi;

- piltakashda to`qishni o`rgatish;

- bolalar kiyimlarini to`qishni o`rgatish;

- gavdadan o`lchov olib, andaza tayyorlab, turli buyumlar to`qiy olishi;

- andaza bo`yicha buyumni to`qishni o`rgatish;

- chilvirlar hosil qilish, bo`rtiq gullar, trikotaj choklarni hosil qilish;

- to`qilgan buyumlarning chetlari, bo`yin o`yindisi, detallarini ilmoq bilan bezata olishi kerak.

- to`qish sirlarini bilishi va to`garak a`zolariga o`rgata olishi kerak.

- ayyor to`qilgan buyumlarda qo`llaniladigan choklarning xillarini aniqlashni, to`qish bo`yicha vatanimiz va chet ellarda chiqadigan oynomalarda berilgan shartli belgilarni o`qishni va ular yordamida to`qishni bilishi, va to`garak a`zolariga o`rgata olishi;

- mashg`ulotlar texnologiyasida to`garak a`zosini milliy an`ana, vatanparvarlik, xalq san`atini ardoqlash, axloqiy pok, jismoniy baquvvat, ma`naviy barkamol, tanlagan kasbiga muhabbat ruhida tarbiyalay olish ko`zda tutilgan.


Fanning o`quv rejasidagi boshqa fanlar bilan o`zaro bo`g`liqligi,

uslubiy jihatidan uzviyligi va ketma-ketligi

Ushbu fanni o`zlashtirish uchun o`quvchilar umumta`lim fanlaridan fizika, kimyo, matematika,chizmachilik, tasviriy san`at, kasbiy ta`lim fanlaridan tikuvchilik gazlamashunosligi, tikuvchilik jihozlari, tikuvchilik texnologiyasi, zardozlik, tikuv buyumlarini loyihalash va modellash, pedagogika, bichish-tikishni o`rgatish metodikasi kabi fanlarni chuqur bilishlari talab etiladi. O`quv rejaga ko`ra yuqorida keltirilgan fanlar, gazlamaga badiiy ishlov berish, kashtachilik va uni o`qitish metodikasi fani bilan birgalikda o`zlashtirilishi lozim.



Fanni o`qitishda zamonaviy axborot va pedagogik texnologiyalar bo`yicha tavsiyalar

Bugungi kunda boshqa iste`mol mahsulotlari kabi, kiyim va qo`lda to`qilgan mahsulotlariga yanada yuqori talablar qo`yilmoqda. Tikilgan kiyimlar bilan bir qatorda qo`lda to`qilgan buyumlarni bezatish jarayonida ishlab chiqilayotgan kiyimning zamonaviyligi, shakli, detallari, ulardagi bezaklarning mutanosibligi hamda iqtisodiy tomonlarni hisobga olish lozim.



  • Ishlab chiqarishga oid fanlarni o`rgatish jarayoni turli xildagi ko`rgazmali o`quv qurollarini ko`rsatish bilan, darsdagi amaliy ishlari, o`quv amaliyotidagi va ishlab chiqarish korxonaridagi amaliyot ishlarining o`zaro uzviy bog`langanliklari bilan olib borilishi lozim.

  • Qadriyatlarimizni qadrlashni o`rgatish, qadimiy meroslarimizni kelajak avlodlarga yetkazishni o`rgatishimiz kerak.

  • “To`qish va to`qishni o`qitish metodikasi” fanidan dars berishda buyum-kiyimlarga oid barcha ko`rgazmali texnik vositalari, bezaklar tayyorlashda kerakli bo`lgan ish qurollari (chizg`ichlar, lekalolar, qog`ozlar, to`quvchilik iplari, o`lchash va to`qish vositalari) bo`lishi lozim.

  • Ta`lim berishning zamonga xos texnik vositaridan - slaydlar, multimediya va boshqa kompyuter dasturlaridan foydalanishi kerak.

  • O`quvchilarda ijodiy raqobatni hosil qilish maqsadida ko`rgazmalar tashkil etish kerak.

  • Ma`lumki, ta`lim – ikki yoqlama jarayon. Bu jarayonda pedagog ham, o`quvchi ham faol bo`lishi kerak. Pedagog tomondan berilayotgan materialdan amaliy ishda ijodiy foydalanish didni, tadbirkorlikni rivojlantirishga, kiyinish madaniyati tushunchasini kengaytirishga, kasbiy bilimlarni chuqurlashtirishga yordam berishi kerak va o`quvchilar tomonidan bu axborotlar qanday qabul qilinayotganligini , “Teskari aloqa - bilim olish” yuzaga kelayotganligiga ishonch hosil qilishi kerak.


Asosiy qism

I bo`lim. To`qish va to`qishni o`rgatish metodikasi umumiy masalalari

1-mavzu. To`qish to`garagi texnologiyasida tarbiyalash, kasbga yo`llash

Kirish.To`qish to`garagi texnologiyasida tarbiyalash maqsadi, yo`llari. Kasb tiplari, kasbga yo`llash ishini olib borishda javobgar shaxslar. KTMD, to`qish va to`qishni o`rgatish metodikasi fani maqsad, vazifalari. Davlat ta`lim standarti talablari. To`quvchilik tarixi haqida. To`qish faniga doir foydalaniladigan adabiyotlar.


2-mavzu. To`qish to`garagi mashg`ulotlari turlari, tiplari, mehnatni

tashkil etish shakllari. To`qish to`garagi rahbarlarining o`quv yiliga va mashg`ulotlarga tayyorlanishi, mashg`ulotni tahlil etishi

To`qish to`garagi texnologiyasida maqsadning qo`yilishi. To`garak mashg`ulotlarining turlari, tiplari, tizimlari. Amaliy ishni tashkil etishda mehnatni tashkil etish shakllari. To`qish to`garagi rahbarlarining mutaxassislik tavsifi, unga qo`yiladigan talablar.



Amaliy ish. To`qish to`garagi tashkilotchisining o`quv yiliga va navbatdagi mashg`ulotga tayyorlanishi. To`qish to`garagi mashg`ulotlarini tahlil etish.
II bo`lim. Piltakashda to`qish

1-mavzu. To`qish qurollari. To`quvchilikda qo`llaniladigan shartli belgilar

Amaliy ish. Piltakash turlari, ularga qo`yiladigan xavfsizlik texnikasi qoidalari. To`qishda qo`llaniladigan ip turlari. Piltakashda to`qishda qo`llaniladigan shartli belgilar.
2-mavzu. Piltakashda to`qish uchun ish o`rni. Halqalar (petlyalar) ning turlari va ularni terish, halqa turlarini terishni o`rgatish metodikasi.

To`qish uchun ish joyini tayyorlash.



Amaliy ish. Halqalarning turlari va ularni terishga qo`yiladigan talablar. Boshlang`ich qator halqalari va ularni terish qoidalari. O`ng halqa, chetki ters halqalar. Oxirgi qator halqalarini berkitish, bezak (dekorativ) halqalar terishdagi qoidalar. Boshlang`ich, ong va ters, bezak halqalarni terish, ularni berkitishni mashq qilish.
3-mavzu. To`qish to`garagi uchun moddiy ta`minot. Piltakashda to`qishni o`rgatish metodikasi, shartli belgilar

To`qish to`garagi uchun xonaning joylashuvi va ish joyi jihozlanishi. Sanitariya - gigiyena talablari, xavfsizlik texnikasi qoidalari. Shartli belgilar. Piltakashda to`qishni o`rgatishda shartli belgilarni o`rgatish va ular asosida namunalar tayyorlashni o`rgatish metodikasi.



Amaliy ish. Boshlang`ich halqalarni terishni o`rgatish. O`ng, ters, chetki, oxirgi qator halqalarini terishni o`rgatish. Mashg`ulot rejasini tuzish, ko`rgazma tayyorlash.
4- mavzu. Bolalar qalpoqchasini to`qish, unga bezak tayyorlash. Bolalar qalpoqchasini to`qishni o`rgatish metodikasi

Bolalar qalpoqchasi modellari, ularda qo`llaniladigan chok turlari, ip, rang, naqsh tanlashni, bezatishni o`rgatish.



Amaliy ish. Qalpoqcha modelini, bezagini, chok turini tanlash. Kerakli halqalar sonini hisoblash. Qalpoqchani to`qish, yuqori qismini qisqartirib to`qishni tugatish. Qalpoqchaga bezak tayyorlash.

Mustaqil ish. Mavzu asosida mashg`ulot ishlanmasini yozish, ko`rgazma tayyorlash.
5-mavzu. Halqalar sonini orttirish va kamaytirish usullari, nusxa to`qish. Bolalar paypoqchasini to`qish.

Amaliy ish. Halqalar sonini orttirish va kamaytirish usullari. Yulduzcha, gul, tuguncha nusxalarini to`qish. Halqalar sonini kamaytirib nusxa to`qish, shartli belgilari. Xomaki halqali “archa guli” nusxasini to`qish.

Mustaqil ish. Bolalar paypoqchasini to`qish.
6- mavzu. Ko`chirilgan halqalar, to`qish usullari, nusxa to`qish.

Amaliy ish. Ko`chirilgan halqalar to`qish usullari, shartli ifodasi. Ko`chirilgan halqalarni to`qish usullari. Shartli belgilardan ifodalangan ko`chirilgan halqa ishtirokida nusxa to`qish.


7-mavzu. Qamrovchi halqalar va bo`rtiq gullarni to`qish.

Amaliy ish. Qamrovchi halqalar va bo`rtiq gullarni to`qish usullari, shartli ifodasi. Qamrovchi halqali, bo`rtiq gulli nusxalarni, “yong`oq” nusxani to`qish.
8-mavzu. Halqalar sonini kamaytirish, orttirish, siljitilgan, chirmov halaqalarni to`qishni o`rgatish metodikasi

Halqalar sonini kamaytirishni tushuntirish. Siljitilgan, chirmov halqalarni to`qishni o`rgatish metodikasi.



Amaliy ish. Mavzular bo`yicha mashg`ulot rejasi tuzish, ko`rgazma tayyorlash.
9-mavzu. Shippak to`qish.

Amaliy ish. Shippak to`qish uchun model, chok turlarini tanlash. Shippakni to`qish.
10-mavzu. Trikotaj choklar.

Amaliy ish. Trikotaj choklar turlari haqida ma`lumot, tirkotaj chok elementlarini bajarish.
11-mavzu. Bolalar uchun nimcha (jemper) to`qish

Mustaqil ish. Bolalar uchun nimcha (jemper) modeli, chok turlarini tanlash. Nimcha (jemper)ning orqa va old bo`lagini to`qish. Bo`yin va yeng o`mizlariga ishlov berish.
12-mavzu. Bolalar nimcha (jemper) ini to`qishni o`rgatish metodikasi

Kiyimlarning qismlarini biriktirishni o`rgatish metodikasi

Bolalar nimchasi modeli, unda qo`llaniladigan chok turlari, ip, rang, naqsh, bezagi haqida ma`lumot berish. Nimchani to`qishning ketma-ketligini o`rgatish metodikasi. Tirkotaj chok elementlarini bajarishni o`rgatish metodikasi.



Amaliy ish. Mavzular bo`yicha mashg`ulot rejasi tuzish, ko`rgazma tayyorlash.
13-mavzu. Kiyimlarning ayrim qism va detallarini to`qish va to`qishni o`rgatish metodikasi

Amaliy ish. a) Taqatma petlyalar. Tugma uchun izma ochish usullari. Ko`ndalang va bo`ylama izma ochishni o`rganish.

b) Cho`ntak turlari. Qoplama va qirqma cho`ntakni to`qish.

v) Yeng o`miziga ishlov berish, yeng o`miziga ishlov berish usullari. Yeng o`miziga hoshiya to`qish. Yeng o`miziga 5 ta sim yordamida ishlov berish.

g) Bo`yin o`mizi turlari va ularga ishlov berish. V simon bo`yin o`mizini to`qish. Yumaloq, to`rtburchak bo`yin o`mizini to`qish va ishlov berish. Oxirigacha taqilmali bo`yin o`mizini to`qish.



Mustaqil ish. Bo`yin o`mizi turlari va ularga ishlov berish mavzusi bo`yicha mashg`ulot ishlanmasini yozish.

Yoqa turlari va ularni to`qish mavzusi bo`yicha mashg`ulot ishlanmasini yozish.


14-mavzu. Gavdadan o`lchov olish, andaza tayyorlash. Andaza bo`yicha

kerakli halqalar sonini aniqlash.

Gavdadan o`lchov olib andaza tayyorlash. Andaza bo`yicha to`qish uchun halqalar sonini hisoblash. Ayollar koftasi detallarini andaza asosida to`qish. Kofta detallarini birlashtirish, dazmollash, bezash. O`z o`lchovlarini olish, andaza tayyorlash va buyum to`qish.


15-mavzu. Andaza bo`yicha buyum to`qishni o`rgatish metodikasi

Kishi gavdasi tuzilishi. Gavdadan o`lchov olish. Andaza tayyorlashni o`rgatish metodikasi. Andaza bo`yicha buyumni to`qish texnologiyasini o`rgatish metodikasi. O`z o`lchamida andaza tayyorlash.



Mustaqil ish. Mavzu bo`yicha mashg`ulot ishlanmasini yozish.

16-mavzu. Maktabgacha yoshdagi bolalar kiyimlari to`plami (komplekt)ni to`qish.

Mustaqil ish. Bolalar kiyimlari to`plami modelining chok turini tanlash. Jemferchani bo`yin o`yindisidan boshlab to`qishda halqalar sonini taqsimlab, yaxlit to`qish. Shalvarchasini to`qish. Paypoqchasini to`qish va bezash.Maktabgacha yoshdagi bolalar kiyimlar to`plami (komplekt)ni to`qish.
17-mavzu. Paypoq, qo`lqopni 5 ta sim bilan to`qishni o`rgatish metodikasi

Paypoq, qo`lqopning modellari, naqsh, to`qish ketma-ketligini o`rgatish metodikasi. Paypoq yoki qo`lqop to`qish mavzusida reja tuzish va ko`rgazma tayyorlash.


18-mavzu. Reglan yengli jemper to`qish.

Amaliy ish. Jemper uchun andaza tayyorlash. Chok turi tanlash va halqa sonini hisoblash. Jemperning orqa va oldi bo`lagini to`qish. Jemperning detallarini biriktirish, dazmollash bezatish.
II bo`lim. Ilmoqda to`qish va ilmoqda to`qish bo`limini o`rgatish metodikasi

1-mavzu. Ilmoq turlari va unda to`qish xususiyatlari.

Ilmoq turlari. Ilmoqda to`qish uchun ish joyini tashkil etish. Ilmoqda ishlashda xavfsizlik texnikasi qoidalari.


2-mavzu. Ilmoqda to`qilgan chok turlari, shartli belgilari.

Ilmoqda to`qilgan chok turlari: chala, xomaki halqali, hurpaygan ustunchalar to`qish usullari, shartli belgilari.


3-mavzu. Ilmoq turlari, ilmoqda to`qilgan chok turlari, shartli belgilarni, ilmoqda buyumlar to`qishni o`rgatish metodikasi

Ilmoq turlari. Ilmoqda to`qishda chok turlari, naqsh, rang tanlash. Shartli belgilarni o`rgatish metodikasi. To`qish to`garagi dasturi bo`yicha dars ishlanmasini yozish, ko`rgazma tayyorlashni o`rgatish, mashg`ulotini o`tkazishni mashq qilish va tahlil etish. O`zbek milliy buyumlari, ularni to`qish xususiyatlari haqida.



4-mavzu. Ilmoqda mayda buyumlar to`qish.

Amaliy ish. Aylana bo`ylab do`ppi to`qish uchun chok turi, rangi, ip, naqsh tanlash. Do`ppi o`rtasini to`qish. Kizagini (chetini) to`qish. Namlab - issiqlik ishlovi berib, do`ppining shaklini berish. Do`ppi to`qishni o`rgatish metodikasi.

Mustaqil ish. Do`ppi to`qish mavzusida dars ishlanmasi, ko`rgazmasini tayyorlash, mashg`ulot o`tishni mashq qilish va tahlil etish.
5-mavzu. Ayollar ro`molini to`qish

Amaliy ish. Ayollar ro`molini, sharfini to`qish, bezatish.
6-mavzu. Ijodiy ishlar ko`rgazmasini tashkil etish metodikasi. Yakuniy nazorat.

Davlat attestatsiyasi uchun buyum to`qish. To`qishni o`rgatishda ekskursiyaning ahamiyati va uni o`tkazish metodikasi. Ko`rgazmalarni tashkil etishda ijodiy ishlarni tanlash va unu tashkil etish.



To`qish va to`qishni o`rgatish metodikasini o`zlashtirish darajasini aniqlovchi topshiriqlar berish, testlar o`tkazish. Natijasini tahlil qilish.

Mavzular bo`yicha soatlar taqsimoti






Fanning bo`lim va

mavzulari nomi

Umumiy yuklama, soat

Hammasi

Dars turi bo`yicha soatlar taqsimoti (auditoriya yuklamasi)

Mustaqqil ish

Jami

Nazariy (ma`ruza)

Amaliy

Laborato- riya ishi

Seminar

Kurs ishi (loyihasi)

I bo`lim. To`qish va to`qishnini o`rgatish metodikasi umumiy masalalari


1

1-mavzu. Kirish. To`qish to`garagi jarayonida tarbiyalash, kasbga yo`llash. KTMD va fanning maqsadi, vazifasi.

2

2

2
















2

2-mavzu. To`qish to`garagi mashg`ulotlari turlari, tiplari, metodlari. To`qish to`garagi rahbarining o`quv yiliga va mashg`ulotlarga tayyorlanishi.

2

2

1

1













II bo`lim. Piltakashda to`qish

3

1-mavzu. To`qish qurollari. To`quvchilikda qo`llaniladigan shartli belgilar.

2

2




2













4

2-mavzu. Piltakashda to`qish uchun ish o`rni. Halqalarning (petlyalar) turlari va ularni terish va terishni o`rgatish metodikasi.

4

4

1

3













5

3-mavzu. To`qish to`garagi uchun moddiy ta`minot. Piltakashda to`qishni o`rgatish metodikasi, shartli belgilar.

2

2

1

1













6

4-mavzu. Bolalar qalpoqchasini to`qish, unga bezak tayyorlash. Bolalar qalpoqchasini to`qishni o`rgatish metodikasi.

6

4

1

3










2

7

5-mavzu. Halqalar sonini orttirish va kamaytirish usullari. Bolalar paypoqchasini to`qish.

6

2




2










4

8

6-mavzu. Ko`chirilgan halqalar to`qish usullari, nusxa to`qish

2

2




2













9

7-mavzu. Qamrovchi halqalar va bo`rtiq gullarni to`qish

2

2




2













10

8-mavzu. Halqalar sonini kamaytirish, orttirish, siljitilgan, chirmov halqalarni to`qishni o`rgatish metodikasi.

2

2

1

1













11

9-mavzu. Shippak to`qish.

1

1




1













12

10-mavzu. Trikotaj choklar.

1

1




1













13

11-mavzu. Bolalar uchun nimcha (jemper) to`qish.

5



















5

14

12-mavzu. Bolalar nimcha (jemper)ini to`qishni o`rgatish metodikasi. Kiyim qismlarini biriktirishni o`rgatish metodikasi.

2

2

1

1













15

13-mavzu. Kiyimning ayrim qism detallarini to`qish va to`qishni o`rgatish metodikasi.

























16

a)Taqilma petlyalar.

1

1




1













17

b) Cho`ntak turlari va ularni to`qish.

1

1




1













18

v) Yeng o`miziga ishlov berish usullari.

1

1




1













19

g) Bo`yin o`mizi turlari va ularga ishlov berish usullari.

3

1




1










2

20

14-mavzu. Gavdadan o`lchov olish, andaza tayyorlash. Andaza bo`yicha kerakli halqalar sonini aniqlash.

1

1

1
















21

15-mavzu. Andaza bo`yicha buyumni to`qishga o`rgatish metodikasi.

3

1

1













2

22

16-mavzu. Maktabgacha yoshdagi bolalar kiyimlar to`plamini to`qish.

4



















4

23

17-mavzu. Paypoq, qo`lqopni 5 ta sim bilan to`qishni o`rgatish metodikasi.

2

2

2
















24

18-mavzu. Reglan yengli jemper to`qish

2

2




2













III bo`lim. Ilmoqda to`qish

25

1-mavzu. Ilmoq turlari va unda to`qish xususiyatlari

1

1

1
















26

2-mavzu. Ilmoqda to`qiladigan chok turlari, shartli belgilar.

1

1

1
















27

3-mavzu. Ilmoq turlari, ilmoqda to`qilgan chok turlari, shartli belgilarni, ilmoqda buyumlar to`qishni o`rgatish metodikasi.

2

2

2

















28

4-mavzu. Ilmoqda mayda buyumlar to`qish

























29

a) Choynak tagligi va qopqog`ini

to`qish


2

2




2













30


b) Aylana bo`ylab do`ppi to`qish va uni o`rgatish metodikasi.


4

2




2










2

31

5-mavzu. Ayollar ro`molini to`qish

2

2




2













32

6-mavzu. Ijodiy ishlar ko`rgazmasini tashkil etish metodikasi. Yakuniy nazorat

2

2




2
















Jami :

71

50

16

34







6

21



To`qish va to`qishni o`rgatish fani bo`yicha amaliy mashg`ulotlar va mustaqil ishlarni tashkil etish bo`yicha ko`rsatmalar

To`qish va to`qishni o`rgatish fani bo`yicha amaliy ishlar har bir mavzu yakunida tavsiya etiladi. O`qituvchi talabalar bilim saviyasi va o`qitish shart-sharoitlaridan kelib chiqib, bu ishlarni tashkil etadi. Amaliy ishlarni tashkil etishda o`quvchilarga oldindan mavzular tavsiya etiladi, reja berish maqsadga muvofiq. Har bir o`tkazilgan amaliy ish albatta tekshirilishi va baholanishi lozim. Amaliy ishlarni tashkil etish o`quvchilarning mustaqil ishlarining davomi bo`lishi kerak.


Amaliy mashg`ulotlarni o`tkazish uchun kerakli jihozlar

To`qish va to`qishni o`rgatish fani bo`yicha o`tkaziladigan amaliy mashg`ulotlar uchun o`quv qurollari, darsliklar, qo`shimcha adabiyotlar, ommaviy axborot vositalari, spitsalar to`plami, ilmoqlar to`plami, to`qish iplari, moda jurnallari kerak.

To`qishni o`rgatish metodikasi” fanidan taxminiy kurs ishi mavzulari

1. To`qish to`garagini tashkil etish metodikasi.

2. Bolalar jemperini to`qishni o`rgatish metodikasi.

3. To`qish to`garagi xonasini zamon talablari asosida jihozlash.

4. Qalpoqcha to`qishni o`rgatish metodikasi.

5. To`qish to`garaklarini tashkil etish jarayonida o`quvchilar bilimlari, mahoratlarini rag`batlantirish.

Kurs ishlarini bajarish tartibi har bir fan kafedrasi tomonidan alohida ishlab chiqiladi.
O`qitishning texnik vositalari

Radio, televizor, kodoskop, magnitafon, kompyuter, multimediya, to`qish qurollari.


Foydalanilgan adabiyotlar

  1. Kаdrlаr tаyyorlаsh milliy dаsturi. Tоshkеnt, O`zbеkistоn, 1997-y.

  2. Tа`lim to`g`risidаgi O`zbеkistоn Rеspublikаsi Qоnuni. Tоshkеnt, 1997-y.

  3. I.А.Kаrimоv. Bаrkаmоl аvlоd – O`zbеkistоn tаrаqqiyotining pоydеvоri, Tоshkеnt, 1997, «Shаrq» nаshiryot-mаtbаа kоnsеrni, 63-bеt

  4. Q.M.Abdullayeva, N.S.G`oipova, M.M. Ismoilova. To`qishni o`rgatish metodikasi, Toshkent, Ilm-ziyo-2007.

  5. M.Y.Maksimova. To`qishni o`rganamiz. – T.: Mehnat, 1982.

  6. Uy-ro`zg`or ensiklopediyasi. – T.: 1982.

  7. И.П.Мартиненко. Вязание. Альбом. – М.: 1985.

  8. Я.С.Агурцова. Альбом моделей вязание. – М.: 2000.

  9. И.Г.Мартиненко. Для тех кто любит вязать. – М.: 2000.

  10. To`qish bo`yicha davriy moda oynomalari va albomlar.

  11. D.A.Txorjevskiy. Mehnat o`qitish metodikasi. 1987.


Foydalanishga tavsiya etiladigan internet tarmog`i

1. http:// ziyonet.uz/ru vyazanie

2. http:// www. tvorim.e-gloryon.com Rukodeliye

3. http:// www. ni-tochka.ru Andaza tayyorlash

4. http://www.toy-volgograd.ru.vyazanie.

5. http:// www. Liveinternet.ru/tags/

6. http:// www. Ask.kom.

7. http:// www. Gammacreative.ru.

8. http:// www. prosv.ru›Методика преподования курса

9. http:// www. Sabrinababy.ru.

10. http:// www. Vyazanie. com moda jurnallari

11. http:// www. Yhcul.com



  1. http:// www. jurnalik.ru/zhenskie/ Elektron moda jurnali

  2. http:// www.doc.uz

O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI

OLIY VA O`RTA MAXSUS TA`LIM VAZIRLIGI

O`RTA MAXSUS, KASB – HUNAR TA`LIMI MARKAZI


Ro`yxatga olingan

№KMD 3141602 – 2.17

“15” avgust 2012-yil


Vazirlikning 2012 yil

15 avgustdagi 332-1-sonli

buyrug’i bilan tasdiqlangan



ishlab chiqarishni tashkil etish
fanidan o`quv DASTURI

Fan dasturi Oliy va o`rta maxsus, kasb-hunar ta`limi tayyorlov yo`nalishlari bo`yicha Muvofiqlashtiruvchi kengashning 2012-yil 24-iyuldagi 3-son majlis bayoni bilan ma`qullangan.


Fan dasturi 1-Toshkent Pedagogika kollejida ishlab chiqildi, bilim sohasi bo`yicha sho`ba kelishuvidan o`tkazildi (1-sonli kelishuv Bayoni 2012-yil 16-iyul).



Download 6,12 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   23




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish