O‘rтa maxsus, kasb-hunar тa’limi markazi

Savol va topshiriqlar
1. O‘zbek degan so‘z ilk bor qaysi yozma manbada uchraydi?
2. O‘zbek urug‘lari qaysi tilda gaplashishgan?
3. O‘zbeklar haqida yozilgan qaysi asarlarni bilasiz?
4. O‘zbek so‘zining ma’nolarini ayting.
5. Hozirgi o‘zbek adabiy tilida qo‘llanilmaydigan so‘zlar va qo‘shim­chalarni aniqlang.
6. Matn o‘zbek tilining qaysi davriga oid? Uning muallifi kim va qaysi asardan olingan?
7. Matnda qo‘llangan so‘z va qo‘shimchalarning hozirgi holatlarini toping.


31-mashq. Uyga vazifa. Matnni o‘qing.

Daryoga tosh otmayla, Darvozani keng oching,

Botar, ketar, yor-yor. Kelin keldi, yor-yor.
Uzoqqa qiz bermayla, Kelin minan qo‘shilib,
Olar ketar, yor-yor. Davlat keldi, yor-yor.

Yig‘lama qiz, yig‘lama, Samovarda choylari

To‘y seniki, yor-yor. Qaynamaydi, yor-yor.
Ostonasi tillodan O‘gaymikin onasi,
Uy seniki, yor-yor. O‘ynamaydi, yor-yor.

Siynim bergan uzugi, Chaqirip bering yigitti

Mayishadi, yor-yor. Yangasini, yor-yor.
Siynim uchun qavurg‘am Qalin gilam tashalsin
Qayishadi, yor-yor. Ko‘chasiga, yor-yor.


(Farg‘ona xalq qo‘shiqlaridan)
Topshiriqlar

1. Hozirgi o‘zbek adabiy tilidan farqli qo‘llangan so‘z va qo‘shimchalarni aniqlang.

2. O‘zbek adabiy tili bilan xalq shevalari o‘rtasidagi munosabatni tushuntiring.
3. Matndagi o‘zbek adabiy tilidan farqli qo‘llangan so‘z va qo‘shimchalarning siz yashaydigan hududda qanday aytilishini bayon qiling.


32-mashq. Matnni o‘qing.

Rub’i maskunda Samarqandcha latif shahr kamroqdur... Ma’muraning kanorasida voqe bo‘libtur... Samarqand shahri ajab orosta shahredur, bu shahrda bir xususiyati borkim, o‘zga kam shahrda andog‘ bo‘lg‘ay. Har hirfagarning bir boshqa bozori bor, bir-birlariga maxlut emastur, tavr rasmedur. Xo‘b nonvoliqlari va oshpazliqlari bordur. Olamda yaxshi kog‘az Samarqanddin chiqar.