O‘rтa maxsus, kasb-hunar тa’limi markazi

O‘ylang: Ma’nosini izohlash orqali gap bo‘laklarini ajratishning fikr ifodalash uchun qanday ahamiyati borligini ayting.
Тayanch tushunchalar: bir tushunchaning ikki nomi, izohlash orqali gap bo‘lagini ajratish.
Berilgan maqolni munozaraga aylantiring.


Har narsaning yangisi yaxshi,
Do‘stning — eskisi.


Savol va topshiriqlar

1. Ajratilgan aniqlovchili gaplarga misollar yozing.

2. Ajratilgan izohlovchili gaplarga adabiyot darsligidan 5 ta gap topib yozing.
3. Ajratilgan bo‘laklar qaysi xususiyati bilan uyushiq bo‘laklarga o‘xshaydi?
4. Ma’lum bir bo‘lak ma’nosini ta’kidlash, bo‘rttirish vazifasini bajaruvchi bo‘laklarga misollar keltiring.
5. Ma’lum bir bo‘lakning umumiy ma’nosini konkretlashtirish, tushunarsiz ma’nosini tushuntirish vazifasini bajaruvchi bo‘laklarga misollar yozing.
6. Bir nomni boshqacha nomlash bilan hosil bo‘lgan bo‘laklarga misollar ayting.
7. Ajratilgan bo‘laklarning nutqimizda nima ahamiyati bor?


135-mashq. O‘qing. Ajratilgan hollarni aniqlab, tagiga chizing.

1. Temir eshikli podуezd, ikkinchi qavat, chap tomondagi kvartira — bu sizning xonadoningiz. 2. Men ko‘rsatilgan stulga — to‘rga o‘tib o‘tirdim. 3. Haligina, siz kelmasdan sal avval, biroz o‘zimga kelgach, joy-joylariga ketishdi. (A. Ibrohimov) 4. Shoirning kulbayi vayronasi shaharning eng chekkasida, Bog‘i Firuz va Bog‘i Mahmud kabi ko‘rkam bog‘lar atrofida joylashgan edi. (O. Yoqu­bov) 5. Biz Xorazmda, Ma’mun ibn Ma’mun saroyida besh yil birga xizmat qilganmiz, begim. 6. Yaxshiyam, Sulton Mahmud yoshlik chog‘larida, yuragida insof va adolat tuyg‘usi tamoman so‘nib bitmagan mahallarda, Nargizabonu sabab, sobiq g‘ulomi qutlug‘­qadamning daxlsizligi to‘g‘risida birdan bir adolatli farmon bergan ekan. 7. Endi bu hibsdan, o‘laksa hidi anqigan bu jahan­nam­dan tiriklayin chiqa oladimi, yo‘qmi — buyog‘i yolg‘iz Ollohga ayon. (O. Yoqubov) 8. Axsi — Movarounnahrda, Sayxun bo‘yida joylashgan bo‘lib, mashhur shaharlardan edi. (M. Ali)