O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi m. Yo‘ldoshev, SÍ. Mamatqulov, F. Yo‘ldoshev iqtisodiyot nazariyasi

?
ÒAKRORLASH UCHUN SAVOLLAR

---

210
11-bob. 
AGRAR MUNOSABATLAR
11.1. Agrar munosabatlar va ularning bozor
iqtisodiyoti sharoitidagi xususiyatlari
Ma’lumki, iqtisodiyotning boshqa sohalar kabi qishloq xo‘jaligi
bilan bog‘liq ishlab chiqarish jarayonida kishilar o‘rtasida muayyan
iqtisodiy munosabatlar kelib chiqadi va yer bilan bog‘liq bo‘lgan
iqtisodiy munosabatlar agrar munosabatlar deyiladi. Iqtisodiyot
nazariyasi fani yerga egalik qilish, uni tasarruf etish, undan unumli
foydalanish va natijalarini o‘zlashtirish bilan bog‘liq bo‘lgan iqtiso-
diy munosabatlarni agrar munosabatlar deb o‘rganadi.
Insonning iqtisodiy faoliyati dastlabki davrdanoq, bevosita yerni
ishlashdan boshlanganligi bois agrar munosabatlar ham iqtisodiy
munosabatlarning eng qadimgi shakli hisoblanadi. Bozor munosa-
batlarining iqtisodiyotning barcha jabhalariga qanchalik darajada o‘z
ta’sirini ko‘rsatishidan qat’i nazar, agrar munosabatlar bu tizimda
o‘zining muhim o‘rniga va salmoqli salohiyatiga ega bo‘lib qolmoqda.
Agrar munosabatlarning obyekti va subyektlari mavjud bo‘lib,
ular o‘ziga xos xususiyatga egadir. Agrar munosabatlarning obyekti
yer, subyektlari esa yer egalari, yerda xo‘jalik yurituvchilar yoki
yerda iqtisodiy faoliyat ko‘rsatuvchilar hisoblanadi.
Yer tovar hisoblanadi
Yerga turli mulkchilik shaklining
mavjudligi
Yerning tadbirkorlik obyekti bo‘lishi
Yerning garovga qo‘yilishi
Yer uchun pul shaklida renta undirilishi
Agrobiznes ham maxsus faoliyat turi
ekanligi
Bozor tizimi
agrar
munosabat-
larining
mohiyat-
mazmunini
ochib
beruvchi
sabablar







---

211
Bozor iqtisodiyoti sharoitida agrar munosabatlar yerga bo‘lgan
turli mulkchilikning shakllanishi, yerning tadbirkorlik obyekti
bo‘lganidan garovga qo‘yilishi, yer uchun pul shaklida rentaning
turli ko‘rinishlarda undirilishi hamda uning agrobiznesning max-
sus faoliyat turiga aylanishi kabi shart-sharoitlar bozor iqtiso-
diyotida agrar munosabatlarning o‘ziga xos mazmun-mohiyatga
ega ekanligini bildiradi.