|
Birinchi turdagi ÒÄÂ-76-1, ÒÄÂ-59-1, ÒÄÍ-76-1 va
ÒÄÍ-59-1 ikki quvurli snaryadlar aylanadigan va aylanmaydigan
ichki quvurli qilib ishlab chiqarilmoqda.
Ular monolit va kam darzlangan V—VII kategoriyadagi jinslarni
suv bilan burg‘ilash uchun ko‘zda tutilgan. Jinslarni parchalovchi
asboblar sifatida diametrlari 76 va 59 mm bo‘lgan amaliyotdagi
qattiq qotishmali va olmosli koronkalar ishlatiladi.
Ikkinchi turdagi ÒÄÂ-76-2, ÒÄÍ-76-2, ÒÄÂ-59-2, ÒÄÍ-
59-2 ikki quvurli snaryadlar darzdor va kuchli darzlangan kichik
mustahkamlikka ega bo‘lgan VII—XII kategoriyadagi jinslarni suv
yoki gil eritmasi bilan burg‘ilash uchun ko‘zda tutilgan. Ular uchta
diametrda (73, 57 va 44 mm) aylanuvchi va aylanmaydigan ichki
109
quvurli qilib ishlab chiqarilmoqda. Ular bilan maxsus 10AÇ va 11ÈÇ
turdagi olmosli koronkalar ishlatiladi.
Ichki aylanuvchi quvurga ega bo‘lgan ikki quvurli kolonkaviy
snaryadda tashqi 3 va ichki 7 quvurlarga aylanma harakat yeyilishga
chidamli o‘tgich 1 va o‘tgich 2 orqali burg‘ilash quvurlari kolon-
nasidan beriladi (3.18-a rasm).
Burg‘ilashda yuvish suyuqligi quvurorti bo‘shlig‘i orqali kern
bilan quvur 7 orasidagi tirqish orqali beriladi. Undan suyuqlik
quvurorti bo‘shlig‘iga ikki yo‘l bilan yo‘naltiriladi: birinchi qism
koronka 12 ni va zaboyni yuvib o‘tadi, ikkinchi qism esa sharikli
klapan 6 va o‘tgich klapanlari 2 orqali o‘tadi.
Aylanmaydigan ichki quvurga ega bo‘lgan ikki quvurli snaryadlar
(3.18-b rasm) podshiðniklar uzeliga ega bo‘lib, ular ichki quvur
7 ni o‘tgich 2 va tashqi quvur 3 ga nisbatan aylanib ketmasligini
ta’minlaydi. Uning ostki qismiga esa kengaytirgich 8 va koronka
12 mahkamlangan bo‘ladi. Yuvish suyuqligi quvurorti bo‘shlig‘idan
o‘tib, koronkani yuvadi va quduq ichiga o‘tadi. Kernuzgichga ega
bo‘lgan ichki quvur burg‘ilash jarayonida chexol sifatida kernga
kiydiriladi va uni ishqalanib, kamayib ketishdan saqlaydi.
ÖÄÍ-76-4 rusumidagi ikki quvurli kolonkaviy snaryad aylan-
maydigan ichki quvurga ega bo‘lib, faqat bir o‘lchamda ishlab chiqa-
rilmoqda va V—X kategoriyadagi maydalangan, yengil yuviluvchan
va darzdor jinslarni suv yoki gil eritmasi bilan burg‘ilash uchun
ko‘zda tutilgan. Bu snaryadlar bilan maxsus KÄÒ-4A va KÄÒ-4B
rusumidagi olmosli koronkalar va ÐÄÒ-4-76 rusumidagi olmosli
kengaytirgich ishlatiladi. Quvur ichida kern «pauk» turdagi simli
kernuzgich bilan ushlab turiladi.
ÒÄÍ-Ó-kolonkaviy quvur monolit va kam darzlangan
VIII—XI kategoriyadagi jinslarni matritsa eni kichraytirilgan olmosli
koronkalar bilan burg‘ilash uchun ko‘zda tutilgan.
ÒÄÍ-93-0, ÒÄÍ-76-0 rusumidagi kolonkaviy quvurlar
murakkab geologik sharoitlarda: kuchli darzlangan, brekchiya-
langan, mo‘rt, qattiqligi bo‘yicha ketma-ket keladigan V—X katego-
riyadagi jinslarni burg‘ilash uchun ishlatiladi. Bu quvurlar uchun
maxsus olmosli koronkalar ishlatiladi. Bu turdagi kolonkaviy quvur-
larning o‘ziga xos xususiyati — yuvish suyuqligining zaboyoldi
teskari sirkulatsiyasini ta’minlashdir.
ÒÄÍ-76-ÓÒ, ÒÄÍ-59-ÓÒ rusumidagi kolonkaviy quvurlar
monolit, kam darzlangan va darzlangan VII—XI kategoriyadagi
jinslarni suv bilan burg‘ilash uchun ko‘zda tutilgan. Ushbu kolon-
110
kaviy quvurlar to‘g‘ri va zaboyoldi teskari yuvish sxemasini ta’min-
laydi, chiqayotgan suyuqlik oqimining intensivligini o‘tgichdagi
vint yordamida idora qilish mumkin.
Yuqorida keltirilgan ikki quvurli kolonkaviy snaryadlar bur-
g‘ilashda snaryad quduqqa tushirilganda zaboyga 1,5—2 m yetmay
to‘xtatiladi va koronka kanallarini hamda quvurni shlamlardan
tozalash uchun burg‘ilash nasosi ishga tushiriladi. Snaryad zaboyga
aylantirilgan holda kichik og‘irlik kuchi 3—4 kN bilan 10—15 minut
davomida burg‘ilanadi. Burg‘ilash jarayonida snaryadni zaboydan
ko‘tarish man etiladi. Reys oxirida og‘irlik kuchi kamaytiriladi va
1—2 minut davomida snaryad kuchli yuvish oqimi bilan aylantiriladi.
Kern olish bo‘yicha eng murakkab bo‘lgan sharoitlarda
VI—XII kategoriyadagi (kuchli darzlangan, yengil yuviluvchan)
jinslarni burg‘ilash uchun zaboyoldi teskari yuvish sxemasiga ega
bo‘lgan ejektorli snaryadlar keng ishlatilmoqda.
Ejektorli kolonkaviy snaryadlar bir quvurli (OÝÑ) va ikki
quvurli (ÄÝÑ) bo‘ladi (3.18-rasm).
OÝÑ rusumidagi snaryad qabul kamerasi 3 dagi joylashtirilgan
ejektorli nasos 2 ni, kanalga ega bo‘lgan taqsimlovchi o‘tgich 6 ni,
yopiq shlam o‘tkazuvchi quvur 7 ni, kolonkaviy quvur 10 ni va
koronka 11 ni o‘z ichiga oladi. Nasos 2 dan yuqori tezlikda chiqayot-
gan yuvish suyuqligi, qabul kamerasi 3 dagi suyuqlikni ergashtiradi,
aralashtirish kamerasi 4 ga asosiy oqim bilan aralashadi va taqsimlash
kanali orqali quduq stvoliga kelib tushadi. Bu yerda suyuqlik oqimi
ikkiga ajraladi. Oqimning bir qismi quduqning ustki tomoniga mayda
shlamlarni yuqoriga chiqarish bilan harakatlanadi. Ikkinchi oqim
zaboyga yo‘naladi, koronkani sovitadi, mayda jinslarni o‘zi bilan
olib, kolonkaviy quvur 10 ichi bo‘ylab yuqoriga harakatlanadi.
Yopiq shlam yig‘uvchi quvurda shlamlar cho‘kib yig‘iladi, tozalan-
gan suyuqlik esa kanal 5 bo‘ylab qabul kamerasi 3 ga tushadi, u
yerda yana asosiy oqim bilan aralashadi. Snaryad maxsus
impregnirlangan olmosli koronkalar bilan ta’minlanadi. Maxsus
olmosli koronka OÝÈ devori qalinlashtirilgan matritsaga va
rivojlangan yuvish sistemasiga ega.
Yuviluvchan va ishqalanib kamayadigan IV—XII kategoriyadagi
jinslardan kern olish miqdorini oshirish vositalaridan biri erlift
nasosiga ega bo‘lgan mexanik vositalar kompleksi hisoblanadi
(KOÝÍ). KOÝÍ ning ishlatilish sharoiti — quduqda yuvish suyuq-
ligi ustuni balandligi 40—50 metrdan kam bo‘lmaganda va geologik
kesmada plastik qovushqoq jinslar bo‘lmaganda.
111
Do'stlaringiz bilan baham: |
