O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi m. Rahimov quduqlarni burg‘ilash

Jinslarni  parchalovchi  asboblar
Kernsiz burg‘ilashda tog‘ jinslarining fizik-mexanik xususiyat-
lariga qarab kurakchali dolotolar, pikoburlar, sharoshkali dolotolar,
olmosli  dolotolar  va  zarba-aylanma  burg‘ilash  uchun  maxsus
dolotolar  ishlatiladi.
Kesuvchi turdagi kurakchali dolotolar  I—IV kategoriyadagi
yumshoq  va  g‘ovak jinslarni  burg‘ilash uchun  ko‘zda tutilgan.
Standart bo‘yicha diametrlari 76, 93, 112, 132 va 151 mm bo‘lgan
ikki kurakchali 2Ë va uch kurakchali 3Ë dolotolar ishlab chiqaril-
moqda.
I—III kategoriyadagi jinslarni burg‘ilash uchun ÐX rusumidagi
dolotolar ham ishlatiladi (3.20- a rasm).
PX dolotosi baliq dumiga o‘xshab ikkiga ajratilgan kurakcha 2,
golovka 3 va yuvish kanallaridan iboratdir. Yeyilishga chidamli  qilish
maqsadida  kurakchalarning  oldingi  qirralariga  qattiq  qotishma
payvandlangan bo‘ladi. Doloto keskichlari 80—85° keskich bur-
chaklariga ega. Dolotolarning o‘lchamlari keskichlar uzunligi bo‘yi-
cha qabul qilinadi (mm): 93, 112, 132, 151.
CKÁ ÂÏO «Geotexnika» da ikki kurakchali ÄРrusumidagi
dolotolar  ishlab  chiqilgan:  ÇÄÐ-132M,  6ÄÐ-132MÑ,  14ÄÐ-
11ÇÌÑ va 7ÄÐ-93MC.
M turdagi dolotolar I—IV kategoriyadagi jinslarni, MC esa
I—IV kategoriyadagi  va V—VI  kategoriyadagi yupqa  qatlamlari
bo‘lgan jinslarni burg‘ilash uchun ishlatiladi.
7ÄÐ-93MÑ dolotosi  (3.20- b rasm)
 korpus 1 dan, kurakchalar
2 dan va doloto 3 o‘qiga nisbatan 7
o
 ostida payvandlangan kurak-
chalar 2 va 3 dan tashkil topgan. Dolotoning keskich qismi ÂK8

---

115
qattiq  qotishmali  plastinka  bilan  qurollangan,  kalibrovka  4
qiluvchilar  esa  qattiq  qotishmali  ÂK-8  dan  tayyorlangan  Ã26
formadagi tishlar bilan qurollangan. Doloto korpusida ikkita yuvuvchi
kanallar 5 mavjud. ÄРturidagi dolotolar 2Ë va ÐX dolotolarga
nisbatan burg‘ilash mexanik tezligini 1,5—1,8 marta va dolotoning
o‘tish chuqurligini 1,5—2,0 marta oshirishni ta’minlaydi.