O‟rganish usullari reja: Anatomiyani tekshirish usullari

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 13-мавзу: NERV SISTEMASINING UMUMIY TUZILISHI VA FIZIOLOGIYASI. 

MARKAZIY NERV SISTEMASINING TUZILISHI, FIZIOLOGIYASI VA YOSHGA 

OID XUSUSIYATLARI. 

Reja:  

1.  Nerv sistemasining umumiy tuzilishi 

2.  Fiziologiyasi  

3.  Markaziynervsistemasiningyoshgaoidxususiyatlari 

Tayanch sо„zlar:   periferik, nerv, bosh, orqa, xujayraSkelet, Idrok Mielin.  

Nerv  sistemasi  asosan  tashqi  mupitdan  ichki  organlardan  keladigan  turli  axborotlarning 

kabul kiladi va ularni markaziy nerv sistemasiga yetkazib beradi. 

Nerv  sistemasi  organizmdagi  barcha  organlarni  bir-biri  bilan  bog‗lab  organizmning  bir 

butunligini  taminlaydi.  Organizmni  tashqi  muhit  bilan  bog‗laydi  xamda  uni  tashqi  muhitga 

moslashtiradi. Nerv sistemasi yordamida atrof muhitdan turli signallar qabul qilinadi ular analiz 

va sintez kilinib, turli reaksiyalar bilan javob qaytariladi. 

Nerv sistemasi ichki sikretsiya bezlarida ishlab chikariladigan turli gormonlarning qon orkali 

organizmga  kо‗rsatadigan  tasirini  va  moddalar  almashinuvini  boshkarib  turadi,  о‗sish, 

rivojlanishga tasir etadi. Bundan tashqari nerv sistemasining oliy bо‗limlarida ruxiy funksiyalar 

amalga  oshiriladi.  Idrok  etish,  fikrlash  nutk  va  Yokazolar  oliy  nerv  faoliyati  bilan  boshkarib 

turiladi. 

Nerv sistemasi markaziy (bosh va orqa miya), periferik (chetda joylashgan) nervlar, ularning 

oxirgi  apparatlaridan  tashkil  topgan  qisimlarga  bо‗linadi.  Markaziy  nerv  sistemasida  nerv 

xujayralari  (neyron  tanalarining  periferik  qismi  asosan  nervlardan,  ya‘ni  tolalar  boglamidai 

iborat  bо‗lib,  bu  tolalarning  tanasi  (nerv  xujayrasi)  nerv  sistemasining  markaziy  qismida 

joylashgan. 

Nerv sistemasi shartli ravishda ikkita simpatik va vagetativ nerv sistemasiga bо‗linadi. Skelet 

muskullarini va ba‘zi ichki organlarini (til, hiqildoq, xalkum va hokazolarni) ta‘minlab turadigan 

nervlar  somatik  nervlar  sistemasi,  bо‗lib  asosan  organizmni  tashqi  muhit  bilan  bog‗laydi  va 

skelet muskullari harakatini boshqaradi. 

Vegetativ  nerv  sisgemasi  ichki  organlarni  (me‘da,  ichaklar,  nafas  olish,  siydik-tanosil 

organlarini, ichki sekretsiya bezlari, teri, yurak va kon gomirlarini) nerv bilan ta‘minlaydi.