O‟rganish usullari reja: Anatomiyani tekshirish usullari

qon yetkazib beradi. 

Bolaning  yoshi  sayin  yurakning  bо‗lmacha  va  qorinchalarini  hajmi  qon  tomirlarni 

diametrini ortishi bilan ortib boradi. 

Yangi tug‗ilgan bolalarda yurakni bir minutda qisqarish soni 120-140, 1-2 da 110-120, 5 

yoshda 95-100, 10-14 yoshda 75-90, 15-18 yoshda 65-75. Janubda yashovchi о‗smirlarni yuragi 

tashqi  muhit  temperaturasi  bir  xil  bо‗lganda  ham  shimolda  yashovchi  о‗smirlarga  nisbatan  tez 

qisqaradigan  bо‗ladi.  Yurakni  bir  marta  qisqarganda  qon  tomirlarga  haydab  bergan  qonining 

miqdoriga  yurakning sistolik deb ataladi. Bu hajm chaqaloqda о‗rta hisobda  -2,5 sm ,  1 yoshli 

bolalarda - 10 sm , 5 yoshda - 20 sm ,  15 yoshda - 40-60 sm , katta odamda esa - 65-75 sm

3

ni 

tashkil etadi. 

Bolalarda     sistolik     hajmni     ortib     borishi     bilan     bola organizmini    kislorodga    

talabi        orasida        parallellik        mavjud.  Yurakni      bir      minutda      qon      tomirlarga      haydab   

bergan      qonining  miqdoriga  yurakning  minutlik  hajmi  deb  yuritiladi.  Yangi  tugilgan  bolada 

yurakning minutlik hajmi 350 sm

3

 1 yoshda 1250; 5 yoshda 1800-2400; 10 yoshda 2500-2700;  

15 yoshda 3500-3800; katta odamda esa 3500- . 4000   sm

3

ga   teng   bо‗ladi.   Shunday   qilib,   

bola   qancha   yosh   bо‗lsa, yurakniig nisbiy sistolik hajmi shuncha yuqori bо‗ladi. Bolalarda » 

ayniqsa  ilk  yoshlikda  yurakning  minutlik  hajmi  yurak  qisqarish  s-soni    sistolik    hajmni  

о‗lchamiga    bog‗liq    bо‗ladi.      Bolalarda    yurak  '  tonlarining  о‗rtacha  davomliligi  katta 

odamnikidan kam bо‗ladi.