Organik kimyodan maruzalar matni

Tabiiy gazlarni qayta ishlashning bir qancha usullari ishlab chiqilgan. Qayta ishlashdan asosiy maqsad-to'yingan uglevodorodlarni ancha faol- to'yinmagan uglevodorodlarga aylantirishdan iborat, so'ngra to'yinmagan uglevodorodlar sintetik polimerlarga (kauchuk, plastmassalar) aylantiriladi. Bundan tashqari, uglevodorodlarni oksidlash yo'li bilan organik kislotalar, spirtlar va boshqa mahsulotlar olinadi.

Metanni 1400 ⁰C gacha qizdirish yo'li bilan atsetilen va vodorod olinadi:

2CH4 ^ HC=CH + 3H₂

Elektrkimyo kombinatlarida atsetilendan sirka aldegid, sirka kislota, etil spirti, sintetik kauchuk, vodoroddan esa ammiak, nitrat kislota, kaliy, natriy va ammoniyli o'g'itlar ishlab chiqariladi. Metanni suv bug'i bilan 800 ⁰C gacha qizdirilganda is gazi va vodorod olinadi, bu aralashma sintez gaz deb ataladi. Sintez gazdan sanoatda metil spirti olinadi.

CH4 + H₂O ^ CO + 3H₂ CO + 2H₂ ^ CH₃OH

Tabiiy gazni oksidlash yo'li bilan formaldegid olinadi:

CH₄ + O₂ ► H-C_N + H₂O

H

Hosil bo'lgan formaldegidga fenol ta'sir ettirilganda fenolformaldegid smolasi olinadi. Bu smoladan polimer materiallar olishda foydalaniladi.

Tabiiy gazdan Navoiy va Chirchiq elektrkimyo kombinatlarida qishloq xo'jaligi uchun zarur bo'lgan mineral o'g'itlar (karbamid va mochevina) olinadi.

Keyingi yillarda toshko'mir, torf va slaneslarni qayta ishlash yo'li bilan gaz ishlab chiqarish ancha ko'paydi. Ko'mir ham tabiiy gazlar va neft singari energiya manbai va qimmatli kimyoviy xomashyo hisoblanadi.