Органик кимё фанидан Ўқув-услубий мажмуа

glitsin serin sistein 
Demak, oqsillar to’liq gidrolizga uchratilganda oxirgi mahsulot – aminokislotalar hosil bo’ladi. 
Hosil bo’lgan aminokislotalarga qarab oqsillarning tarkibini aniqlash mumkin. Oqsillarning 
parchalanishi pog’onali bo’lib, dastlab 
pentonlar 
(to’la parchalanishga uchramagan polipeptidlar 
aralashmasi)
, so’ngra 
dipeptidlar 
va oxirida 
α-aminokislotalar
hosil bo’ladi. Gidroliz mahsulotlari 

---

415
sifatida ketma-ketlik bilan 
Oqsil → pepton →
polipeptid → oligopeptid → dipeptid → α-
aminokislotalar
hosil bo’ladi. 
Sun’iy
gidroliz reaksiyalari 
6M
HCl ta’sirida (110
0
C) 
24
soat davomida olib boriladi. Gidroliz 
mexanizmi yuqoridagi singari bo’lib, so’ngi mahsulot 
α-aminokislotalar
aralashmasi hosil bo’ladi. Bu 
aralashmadan aminokislotalar 
ion almashinish xromatografiyasi
usuli bilan ajratib olinadi.
Oqsillar denaturatsiyasi 
Turli kimyoviy va fizikaviy ta’sirlar natijasida oqsil molekulalarining tabiiy tuzilishi va 
biologik xossalarini yo’qotishi oqsil denaturatsiyasi deyiladi. 
Oqsil denaturatsiyasi uning 
ikkilamchi, uchlamchi, to’rtlamchi
tuzilishlarining buzilishi bilan 
sodir bo’lib, faqat 
birlamchi
tuzilishi – 
polipeptid 
zanjiri saqlanib qoladi. M-n: sutning, tuxumning 
aynishi
yoki 
pishishi
; qonning 
quyuqlashuvi 
va 
qotishi
; go’sht mahsulotlarining 
aynishi 
yoki 
pishishi
va hokazolar. 
Oqsil denaturatsiyasiga olib keluvchi sabablar: