Органик кимё фанидан Ўқув-услубий мажмуа

uch
bosqida amalga oshiriladi. 
1. Amin- yoki karboksil guruhi himoyalangan aminokislotalarni hosil qilish. 
2. Peptid bog’lar hosil qilish. 
3. Himoyalovchi guruhni ajratib olish. 
Birinchi bosqich.
Amino- yoki karboksil guruhini vaqtincha himoyalash aminoksilotalarni 
kerakli tartibda ketma-ket biriktirish imkonini beradi. Ikki asosli aminoksilotalar uchun qo’shimcha 
ikkinchi karboksil guruhini himoyalash, diaminoksilotalar uchun esa qo’shimcha ikkinchi aminoguruhni 
himoyalash va sulfgidril (CH-) guruh saqlovchi aminoksilotalar uchun esa bu guruhni himoyalash talab 
etiladi. Himoyalovchi guruhlar sintez sharoitiga barqaror bo’lishlari, ularni kiritilishi aminoksilotalarda 
ratsenat hosil qilmasligi kerak. Aminoguruhlarni himoyalash uchun quyidagi guruhlardan foydalaniladi. 
Karbobenzoksil guruh –C
6
H
5
CH
2
OCO-. Bu guruh karbobenzooksi-xlorid –C
6
H
5
CH
2
OCOCI 
yordamida kiritiladi va katalitik gidrogenlash yoki ammoniy bromidning suyuq ammiakdagi eritmasi 
yordamida ajratib olinadi.
p-toluolsulfanil 
(tozil)
nCH
3
–C
6
H
4
–SO
2
- guruhi. Bu guruh n-toluolsulfoxlorid nCH
3
– C
6
H
4
– 
SO
2
– Cl yordamida kiritiladi va vodorod yodid hamda fosfoniy yodid aralashmasi yordamida ajratiladi.
Trifenilmetil (C
6
H
5
)
3
C- guruhi trifenilxlormetan (C
6
H
5
)
3
CCl yordamida kiritiladi va katalitik 
gidrogenlash orqali ajratib olinadi. 
Karboksiguruhini himoyalash uchun asosan ular metil-uchlamchi butil, etil-, benzil efirlariga, 
amidlar, gidrazidlarga aylantiriladilar.
Sulfogidril guruhini himoyalashning eng qulay usuli uning vodorodini benzil guruhiga 
aylantirish hisoblanadi, bu guruh natriy metallining suyuq ammiakdagi eritmasi yordamida juda oson 
ajratib olinadi.