Органик кимё фанидан Ўқув-услубий мажмуа

ipak tolasi fibrionini
keltirish 
mumkin. Bundan tashqari, oqsillarning 
kollagen spiral
tuzilishi ham mavjud bo’lib, 
suyak, teri, paylar
tarkibida uchraydi.
Oqsillarning molekulalari o’ta 
bukiluvchanligi 
bilan ajralib turadi. Bu bukiluvchan oqsil 
molekulalarida 
4 ta
aminokislota qoldig’i uzunligida joylashgan −NH− va −CO− gruppalari o’zaro 
vodorod bog’lari
hosil qilishi natijasida polipeptid zanjirlari yo’nalishi 180
0
ga 
(ya’ni teskari tomonga)

---

414
o’zgaradi. Bu hodisa 
β−bukilish
deyiladi.
 β−bukilish 
natijasida polipeptid zanjiri 
«U» − simon 
(soch 
shpilkasi)
ko’rinishiga ega bo’ladi va keying 
β−bukilish 
zanjir yo’nalishini yana shunday o’zgartiradi. 
Oqsillarning bunday xususiyati tufayli ularning 
globulyar tuzilishi
yuzaga keladi. Bunday tuzilishli 
oqsillar
«aylana o’ram» (klubok)
ko’rinishiga ega bo’lib, ularda 
vodorod
bog’laridan tashqari 
tuz 
ko’priklar, disulfid bog’lari
ham mavjud bo’ladi. Globulyar tuzilishli oqsillar qatoriga 
fermentlarni 
kiritish mumkin.
Oqsil molekulasining to’rtlamchi tuzilishi 
Oqsil molekulasining to’rtlamchi tuzilishi – bir nechta uchlamchi tuzilishga ega bo’lgan 
polipeptidlardan tashkil topgan birikmalarga to’rtlamchi tuzilishli oqsillar deyiladi.
Molekulasidagi hamma uchlamchi tuzilishli polipeptid zanjirlari birgalikda yagona oqsil 
moddaning xususiyatini aks ettiradi. Bunday 
to’rtlamchi
tuzilishga ega bo’lgan oqsillar 
oligomerlar 
deb ataladi. To’rtlamchi tuzilish alohida-alohida polipeptid zanjirlar orasidagi