O‘quv yilida umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 9-sinf o‘quvchilari uchun geografiya fanidan bosqichli imtihon materiallari va ularning javoblari

«Yalpi ichki mahsulot (YIM)» va «Kombinatlashtirish» atamalarining mazmun-mohiyatini tushuntiring.

1. 
   Yalpi ichki mahsulot (YIM) – maʼlum bir yildagi mamlakatning barcha tayyor mahsulot va xizmatlarning bozor qiymati.
   

YaIM - mamlakat hududida ishlab chiqarilgan mahsulotlarning umumiy narxi.
Mamlakatlar iqtisodiyoti hajmi moliya va statistika institutlarining bozor yoki davlat rasmiy kurslari boʻyicha hisoblanadigan YIMning nominal baholari boʻyicha saralanadi.

2. 
   Kombinatlashtirish - sanoatning texnologik jarayon jihatidan o‘zaro bog‘langan, ba’zan turli tarmoqlarga taalluqli bo’lgan bir qancha ishlab chiqarish korxonalarining bir korxonaga birlashtirilishidir.
   

3. Jahonning siyosiy xaritasidan Afrikaning Bosh meridian kesib o’tgan davlatlarini ko‘rsating. Ulardan qaysi birining poytaxti Sharqiy yarimsharda joylashgan? Bu shahrning geografik koordinatalarini aniqlang.

Afrikaning Bosh meridian kesib o’tgan davlatlari – Jazoir, Mali, Burkino-Faso, Gana. Yuqoridagi davlatlar orasida Jazoir poytaxti Jazoir shahri Sharqiy yarimsharda joylashgan.
Jazoir shahrining geografik koordinatasi.

1. 
   37^o (36.73) shimoliy kenglik.
   
2. 
   3^o (3.09) sharqiy uzoqlik.
   

8. - bilet

1. 
   Fors qo’ltig’i arab davlatlarining geografik o’rni va iqtisodiyoti.
   

Ma'lumki, jahon energetika xo'jaligida Fors qo'ltig'i mintaqasi alohida o'ringa ega. Fors qo'ltig'i atrofida 8 ta davlat joylashgan bo'lib, ulardan 6 tasi - Saudiya Arabistoni, Birlashgan Arab Amirliklari (BAA), Ummon, Qatar, Kuvayt, Bahrayn - tabiiy geografik, ijtimoiy-iqtisodiy, siyosiy, demografik va milliy-madaniy jihatdan bir-biriga ancha o'xshaydi. Bu mamlakatlar guruhi Fors qo'ltig'i arab davlatlari deb ataladi.
Fors qo'ltig'idagi kichik orollarda joylashgan Bahrayndan tashqari, shu guruhdagi barcha davlatlar Arabiston yarimorolida joylashgan. Mintaqa iqtisodiy geografik o'rnining qulayligi uchta qit'a - Osiyo, Afrika va Yevropa tutashgan hududda, xalqaro ahamiyatdagi dengiz yo'llari bo'yida joylashganligi bilan belgilanadi.
Fors qo'ltig'i arab davlatlari maydoni va aholisi soni jihatdan bir-biridan farq qiladi. Mintaqadagi hududiy va demografik salohiyati bo'yicha eng yirik davlat - Saudiya Arabistoni. Qatar, Kuvayt va Bahrayn esa kichik mamlakatlar hisoblanadi.