O’quv-uslubiy majmuaning tarkibi

Keys stadii

1-vaziyat. Yadro quroli portlaganda undan radioaktiv α, β, γ – nurlar va neytronlar tarqaladi. Ko’zga ko’rinmaydigan nurlanishni tarqalish hodisasi radioaktivlik deyiladi. Ichida atom yadrosi o’z-o’zidan parchalanadigan va

α, β, γ – nurlar tarqatadigan moddalar radioaktiv moddalar deyiladi. Bu nurlanishlarning hammasi o’z muhitida, ya’ni havoda, odam va hayvon organizmi hujayralarida atomlarni ionlashtirish xususiyatiga ega bo’lib, ular ionlantiruvchi nurlanish deyiladi. Havodagi nurlanish dozasi - rentgen (R) bilan o’lchanadi.

Ionlantiruvchi nurlanishlar oqibatida odam nur kasalligi bilan kasallanadi. Bu kasalliklarning og’ir-engilligi asosan nurlanish dozasiga bog’liq.

1945 yilda Amerika Qo’shma shtatlari tomonidan Xirasimaga yadro quroli tashlandi. Natijada ko’plab insonlar hayotdan ko’z yumdi, odamlar og’ir va engil jarohatlandilar, ko’pdan-ko’p vayronagarchiliklar kuzatildi.

Muammo. Yadro qurolining zararlovchi omillari va oqibatlarini aniqlang.

1. 
   variant: yadro quroli portlashining 4 ta zaralovchi omillari mavjud: zarb to’lqini, yorug’lik nurlanishi, singuvchi radiatsiya, joylarni radioaktiv moddalar bilan zararlanishi.
   
2. 
   variant: Nur kasalligini 4 ta darajasi bor: birlamchi nurreaktsiyasi, yashirin davri, kasallik rivojlangan davr, sog’ayish yoki tiklanish davri.
   
3. 
   variant: Nur kasalligini 4 ta shakli mavjud: o’tkir nur kasalligi, terini nurdan zararlanishi, kombinatsiyalangan radiatsion zararlanish, surunkali nur kasalligi.