O’quv uslubiy majmua

Nazorat uchun savollar

1.Signallarga raqamli ishlov berish qaysi sohalarda keng qo‘llaniladi? 2. Signal deb nimaga aytiladi?

3. Haqiqiy signallarga misollar keltiring.

4. Signallarga raqamli ishlov berishning asosiy vazifalari nima? 5.Analog filtr deb nimaga aytiladi?

6.Signal energiyasi tarif bering.

34

2-MA’RUZA. VAQT SOHASIDA SIGNALLARNI QAYTA ISHLASHNING

ASOSIY OPERATSIYALARI

2.1. Signallarning lokal va integral xususiyatlari

Vaqt sohasida tez-tez qo‘llaniladigan signallarga raqamli ishlov berish operatsiyalar:

– signallarning lokal xususiyatlarini hisoblash; – qiymatlar ketma-ketligini svyortkalash;
– qiymatlar ketma-ketligini korrelyatsiyasi; – filtrlash;
– diskretlash chastotasini o‘zgartirish; – energiya xususiyatlarini hisoblash; – diskret o‘zgartirishlar.
Signallarning lokal xususiyatlariga quyidagilar kiradi.


– signallarning boshlanishi va tugash momentlari va ularning qismlari; – sigment yoki butun davr uchun signallarning davomiyligi;
– ekstrimal nuqtalar (max, min, burilish nuqtalari); – dinamik muvozanat nuqtalari.
Signallarning integral xususiyatlariga quyidagilar kiradi: – tegishli segmentdagi signal energiyasi yoki quvvati; – dispersiya;
– korrelyatsiya funksiyasi, – spektral kщrinishi.
Signallarning lokal xususiyatlarini hisoblash. Signallarning aksariyati cheklangan, boshlanish va tugash nuqtalari mavjud bo‘ladi. Ularni aniqlash uchun signalning vaqt sohasi bo‘yicha ifodalaniladi. Signalning davomiyligi diskretlash chastotasi va joriy qiymatlarni hisoblash orqali aniqlanadi. Maksimal va minimal nuqtalari signal qiymatlarining o‘sishdan pasayishga o‘tish vaqtini belgilash orqali va aksincha aniqlanadi. Signalning burilish nuqtasi signalning birinchi hosilasi belgisi qo‘shni nuqtalarda o‘zgargan momentni aniqlash orqali aniqlanadi.
35
Dinamik muvozanat nuqtalari - bu signal qiymatlari abssissa o‘qidan o‘tuvchi

momentlar. Bunday nuqta qo‘shni signal qiymatlari belgilari o‘zgargan momentni aniqlash orqali aniqlanadi.