O’quv materiallari. 1- mavzu: Falsafa fanining predmeti mazmuni va jamiyatdagi roli

Xozirgi zamon garb falsafasining tub moxiyati uning turli okim va yunalishlari xaqida fikr yuritishdan oldin klassik va noklassik falsafaning goyaviy yunalishalari, uning falsafa taraqqiyotidagi urni va roli xaqida kiskacha fikr yuritish maksadga muvofikdir. CHunki xozirgi davr falsafasi klassik falsafa erishgan yutuk zaminida vujudga keldi, uning kulidan tafakkur estafetasini olib, olga tomon rivojlanishda davom etdi.
Klassik falsafa deganda XVIII-XIX asr nemis klassik falsafasi tushuniladi. Buyuk nemis faylasufi va mutafakkirlari (Fixte, Kont, Gyote, Gegelь, A.Feyerbax, SHelling va b) kup asrlik tarixga ega bulgan falsafaning deyarli barcha soxalari buyicha samarali ijod kiladilar–ontologiya, gneseologiya, logika, xukuk, etika, estetikani yangi boskichga kutardilar ya’ni va tugal idealistik falsafiy sistema yaratdilar. Ayniksa Gegelь butun olam rivojlanishining falsafiy manzarasini chizib berdi. Taraqqiyot mexanizmni, dialektikaning eng ummuiy qonunlarini echib berdi. Falsafaning inson ma’naviyatidagi rolini goyat muxtasar va lunda qilib ta’riflab berdi. I. Kant esa inson Aqli va tafakkuri kanchalik kudratga ega bulishiga karamay uning bilish imkoniyatilari cheklanganligini xakikatning nisbiyligini nazariy falsafiy jixatdan asosladi, bilishda e’tikod uchun urin ajratdi.
U1X asr o’rtalarida nemis klassik falsafasiga uxshamaydigan, eng muxim masalarda unga zid bulgan anti klassik falsafa marksizm vujudga keldi. Birok u nemis klassik falsafasiga tayandi, undan nazariy manba sifatida foydalandi. Marksist falsafa nemis klassik falsafasini butunlay inkor etmadi, balki falsafaning eng muxim masalarini materialistik asosda talkin etishda, falsafiy sistemani mistik kobiklikdan tozalashga Gegelning idealistik dialektikasining materialistik dialektika bilan Feyerbaxning metafizik materializmning dialektik materializm urniga almashtirishga xarakat kildi.