O’quv materiallar

Ma’ruza rejasi
1. Bilogik faol moddalarni tozalash.
1.1. Biotexnologik jarayonlarning oxirgi bosqichlari.
1.2. Maxsulotlarni tozalashni o‘ziga xosliklari.
1.3. Xujayralarni butunligini buzish yo‘llari.
2. BFM larni tozalashda qo‘llanadigan usullar.
2.1. Ajratish usullari va ularning klassifikatsiyasi.
2.2. Usullarning ustunlik va kamchiliklari.
3. BFM larni birlamchi ajratib olish, tozalash va yuqori darajada tozalash usullarini tanlash mezonlari va prinsiplari.
3.1. Tozalash usullarini tanlash mezonlari va prinsiplari.
3.2. To‘liq tozalash sxemasi.
Tayanch iboralar: Biotexnologiya, biologik faol moddalar, bilogik faol moddalarni tozalash.
BIOLOGIK FAOL MODDALARNI TOZALASH USULLARIBIOLOGIK JARAYONLARNING SO‘NGGI BOSQICHLARI
Fermentatsiya jarayoni tugagandan so‘ng kultura suyuqligida quyidagilar bo‘ladi:
- mikroorganizmlar;
- Hayotiy faoliyat maxsulotlari;
- Ozuqa muhitqoldiqlari;
- Ko‘pikni yo‘qotuvchi vositalar;
- Eriydigan va erimaydigan moddalar.


O‘simlik va hayvon xom ashyosini ekstraksiyalash jarayoni so‘nggida kultura suyuqligida quyidagilar bo‘ladi:
- BFM dan holi bo‘lgan xom ashyo;


Quyidagilar biotexnologik mahsulot sifatida qo‘llaniladi:
- Mikroorganizmlar va ularning metabolitlari, ular kultural suyuqlikda erigan xolda bo‘lishi mumkin.
- Mikroorganizmlar hujayralari ichidagi moddalar;
- O‘simlik va hayvon xom ashyosidan ajratib olingan moddalar va kompleks moddalar.
Qaysi manbadan ajratib oliganligidan qat’iy nazar maxsulotni ballast moddalardan ajratib olish zarur bo‘ladi (mikroorganizmlar massasini kultural suyuqlikdan yoki xom ashyoni ajratmalardan)
Bunda olingan ajratmalar murakkab aralashmalar bo‘lib, o‘z tarkibida fizik-kimyoviy hususiyatlari yaqin bo‘lgan bir necha komponentni saqlaydi.
Erigan mineral tuzlar, uglevodlar, oqsillar va boshqa organik moddalar bilan suyuqlik tarkibida sezilarni miqdorda polidispers kolloid zarrachalar va boo‘qa aralashmalar ham bo‘ladi.
Ular o‘z navbatida nafaqat kup komponentli eritmalar balki suspenziyalar ham hisoblanadilan.