O’quv materiallar

Boshqaruvchi funksiyasi
Biokimyoviy signal zanjirida oqsillar signal moddalarining (gormonlar) va gormon retseptorlari vazifasini bajaradilar
Bu oqsillar xujayrani xujayra sikli bo‘ylab xarakatlanishini ta’minlaydi: transkripsiya, translyasiya, boshqa oqsillar faolligini va b.q. ko‘plab jarayonlarni boshqaradi.


Motor funksiyasi (xarakatlanuvchi)
Organizmni xarakatlanishini ta’minlab beradi, masalan mushaklarning qisqarishini, shuningdek lokomotsiya (miozin), hujayralarni organizm ichida harakatlanishini (leykotsitlarning amyobasimon harakati), kiprikchalar va tasmalarning, hamda hujayralar ichidagi o‘ynaltirilgan va faol transportini ta’minlab beradi (kinezin, dinein).


Zahira funksiyasi
O‘simliklarda zahira oqsillari bo‘lib, qimmatli ozuqa moddallari hisoblanadi. Hayvon organizmida mushak oqsillari zahira ozuqa moddalari sifatida hizmat qilib, zarur vaqtda sarflanadi.
Oqsillar energiya manbai, hamda o‘simlik urug‘laridagi (masalan, globulinlar 7S va 11S) va hayvon tuhum hujayralaridagi moddalar hisoblanadi.
Organizmda qator boshqa oqsillar aminokislotalar manbai sifatida hizmat qiladi, ular o‘z navbatida metabolizm jarayonlarni boshqaruvchi biologik faol moddalarning o‘tmishdoshlari sifatida namoyon bo‘ladi.


OQSIL MANBALARI
Biz uchun oqsil nima uchun zarur:
- insonda to‘qlik xissini beradi;
- og‘ir fiziologik mashqlardan so‘ng mushak to‘qimasini tiklashga yordam beradi;
- organizmni to‘g‘ri ishlashi uchun muhim aminokislotalar bilan ta’minlab beradi.


Oqsilning an’anaviy manbalari
- o‘simlik oqsillari (dukakklilar, yong‘oq, qo‘ziqorin)
- hayvon oqsili (go‘sht, tuxum, sut mahsulotlari);
- dengiz maxsulotlari (o‘simlik va hayvon mahsulotlari).
Oqsilni sintez qilish usullari
Oziq­ovqat biotexnologiyasining yangi yo‘nalishlaridan biri, bu oqsil preparatlarini olishdir, bu yo‘nalish o‘z ichiga quyidagi bo‘limlarni oladi:

­ ferment;

­ oqsil mahsulotlari;
­ konsentrat va izolyatlarni olish.