O’quv materiallar

energetik (odiy qandlani oksidlanishi natijasida, avvlambor glyukozani oksidlanishida, organizm 60% gacha zarur energiyani oladi.

zaxira (yuqori molekulyar uglevodlar kraxmal va glikogenlar, glyukozaing asosiy manbai hisoblanadi, zarur bo‘lganda glyukozagacha parchalanadi);

tayanch-qurilish (sellyuloza, xitin);

himoya funksiyasi (o‘simliklarda – himoyalovchi organlar sifatida xizmat qiladi, tikanlari, ilmoqlar va b.q. o‘lgan hujayralarning hujayra devaridan tashkil togan.

plastik (biologik membranalar va hujayra organoidlarining tarkaibiga kirib, fermentlar, nukleoproteidlar hosil bo‘lishida ishtirok etishadi);

boshqaruvchi (ozuqa sifatida ishtirok etuvchi klechatka oshqozon va ichak shiliq qavatni mexanik ta’sir etish natijasida oshqozon va ichak perestaltikasini yaxshilashga sabab bo‘ladi);

- osmotik (qondagi glyukoza miqdori organizmdagi osmotik bosimni boshqarib turadi);
- spetsifik (nerv impulslarini o‘tkazishda, antitelolar hosil bo‘lishida va qon guruxlarining spetsifikligini ta’minlab beradi).
Uglevodlarning energetik funksiyasi
Uglevodlarning parchalanish jarayoni og‘iz bo‘shlig‘ida so‘lak tarkibidagi amilaza fermenti ta’sirida qisman parchalanishidan boshlanadi
SHundan so‘ng uglevodlar ingichka ichakda parchalanadi va so‘riladi. Qon orqali to‘qima va organlarga etkaziladi, asosiy qismi esa jigarda glikogen ko‘rinishida to‘planadi. Monosaxaridlar qonda qand miqdorini tez oshiradi va yuqori glikemik indeksga ega, shuning uchun ularni tez uglevodlar deb ataladi. Ular suvda oson eriydi.
3 yoki undan ortiq birlik molekula tutgan uglevodlar murakkab uglevodlar deb nomlanadi. Murakkab uglevodlarga boy bo‘lgan maxsulotlar qondagi glyukoza miqdori sekin ko‘taradi va past glikemik indeksga egadir, shuning uchun ularni sekin uglevodalr deb atashadi.