O’quv materiallar

Sichqonlarga begona DNK ni kirtishni amalga oshirish uchun har xil usullar qo‘llanilgan:

1. 
   Retrovirus vektorlari orqali, urg‘ochi-retsipient embrioniga implantatsiya qilishdan oldin embrion hujayralarining boshlang‘ich rivojlanish bosqichlarida kiritilishi;;
   
2. 
   Otalangan tuxum hujayradagi kattalashgan sperma yadrosiga (erkaklik pronukleosga) mikroin’eksiya yordamida;
   
3. 
   implantatsiya qilishdan oldin embrion hujayralarining boshlang‘ich rivojlanish bosqichlarida irsiy o‘zgartirilgan embrionli o‘zak hujayralarining kirtilishi.
   
4. 
   Retrovirusli vektorlarni qo‘llash orqali transgen sichqonlar liniyalarini olinishi.
   
5. 
   Embrionning 8 ta hujayradan iborat bo‘lgan bosqichida transgen saqlagan rekombinant retrovirus bilan ta’sir qilish. Urg‘ochi sichqonga implantatsiya qilingan embriondan (surrogat enaga) transgen avlod olinadi. Begona gen tashuvchi xomila hujayra liniyalarini aniqlash uchun bir necha chatishtirish ishlari olib boriladi
   

1.36-rasm. Oqsil strukturasi


Oqsil funksiyalari
Har bir tirik organizmda bir necha mingtagacha oqsillar bo‘lib, ular turli xil funksiyalarni bajaradilar.
Mikroin’eksiya usuli yordamida sichqonlarning trasgen liniyalarini olish.
Otalangan va giperovulyasiyalangan urg‘ochi donorlardan tuxum hujayralari ajratiladi. Transgen konstruksiyani otalangan tuxum hujayradagi erkaklik pronukleusiga in’eksiya qilinadi. Urg‘ochi sichqonga implantatsiya qilingan embriondan (surrogat enagadan) transgen avlod olinadi.
Mikroin’eksiyadan so‘ng transgenozning umumiy samaradorligi.
Qoramol, cho‘chqa, qo‘yvasichqonningotalanganhammatuxumhujayralari (100%) transgenbilaninokulyasiyaqilindi, ammoimplantatsiyahammavaqthammuvaffaqiyatlikechmagan. Transgenliavlodbor-yo‘g‘i 5% ishlovberilgantuxumhujayralardanhosilbo‘lgan.
Irsiy o‘zgartirilgan embrionli o‘zak (EO‘) hujayralar yordamida transgenli sichqonlarni olinishi.
EO‘ hujayralari sichqonning blastotsistasida ichki hujayra massasidan ajratilidi. So‘ngra ularga begona geni bor vektorlar yordamida transformatsiya qilinadi, o‘stiriladi, hamda PZR yordamida seleksiya qilinib aniqlanadi. O‘stirilgan transformatsiyali hujayralar blostitsidlarga kiritilib, keyin «Surrogat enaga» bachadoniga imlantatsiya qilinadi. O‘zida transgen saqlagan sichqonlar yana chatishtirilib, transgenli sichqon liniyalari olinadi.