O’quv materiallar

Sut kislotasi, moy va propion kislotalari anaerob bakteriyalarning uglevod metabolizmining so‘nggi mahsuloti hisoblanadi.
Sirka kislotasi – etanol oksidalishi maxsulotidir.
Alifatik mono- va dikarbon kislotalari – alkanlar oksidalanishining oraliq maxsulotlaridir.Karbon kislotalarini sintezini amalga oshirish uchun mahsus sharoitlarni yaratish kerak.Mikroorganizmlarni o‘sishi natijasida karbon kislotalarni to‘planishi amalga oshmaydi, chunki ular mikrob metabolizmi tizimida oraliq maxsulotlar hisoblanadi, ya’ni ular boshqa makromolekulalar sintezi uchun boshlang‘ich material hisoblanadi.
Hujayrada karbon kislotalarini maksimal hosil bo‘lish tezligi, hujayra ko‘payish tezligi va biomassani to‘planish vaqti bilan mos tushmaydi.
Kislotalar sintezi produtsent o‘sishining tezligi pasayganda va biosintez jarayoni to‘xtatilganda kuzatiladi, bu jarayonda kislotalar boshlang‘ich moddalar sifatida ishtirok etadilar. Ko‘pgina karbon kislotalarini uglerod tutuvchi substratni katta miqdorida azot yoki fosforni kamaytirish orqali xujayra-produtsentlarni o‘sishini to‘xtatish yo‘li bilan olinadi.SHuning uchun karbon kislotalarini olinishining mikrobiologik jarayonlari ikki fazada kechadi.
Birinchi bosqichda xujayralar o‘sishi kuzatiladi, bunda biomassani maksimal to‘planishi, substratni va asosiy ozuqa moddalarini sarflanishi ro‘y beradi
Ikkinchi bosqichda – xujayralar o‘sishining tezligi pasayadi. Natijada biomassani qo‘shilishi to‘htaydi va intensiv kislota hosil bo‘lishi boshlanadi.
Intensiv kislota hosil bo‘lish fazasining davomiyligi, muhitdagi uglerod tutuvchi substratga bog‘liq bo‘ladi.
Ko‘pgina karbon kislotalarini (sut kislotasi bundan mustasno) hosil bo‘lishida eng asosiy sharoitlaridan biri bu yaxshi aeratsiya rejimi va muhit rn hisoblanadi.
Sanoat kulturalari sifatida maxsus tanlangan shtammlar qo‘llaniladi, ular asosiy kislotani yuqori miqdorda sintezlaydi.
Karbon kislotalarini olinishini ba’zi texnologiyalari uchun S ni o‘zlashtirilishini iqtisodiy samaradorlik koeffitsienti 90% ni tashkil etadi.
Produtsentlar sifatida bakterial, achitqi va zamburug‘ kulturalaridan foydalaniladi (Lactobacillus, Arthrobacter, Alcaligenes, Candida, Aspergillus, Penicillium, Trichoderma)
Karbon kislotalarini mikrobiologik ishlab chiqarish jarayonlarida frmentatsiya usullari quyidagicha:

• 
  YUza qatlamdagi suyuq fazali
  
• 
  YUza qatlamdagi qattiq fazali
  
• 
  chuqur qatlamli/xajmli, oqimli kulturalarni hisobga olgan xolda.
  

So‘nggi yillarda, immobillagan butun hujayra va fermentlarni qo‘llagan xolda prinsipial yangi va samarali biotexnologik usullari ishlab chiqildi.
Avvallari ozuqa muhitlari sifatida qo‘llanadigan glyukoza va saxaroza, vaqt o‘tishi bilan kopmleksli muhitlar bilan almashtirildi (melassa, gidrolizlangan kraxmal).
Suyuq neft parafinlarida karbon kislotalarini olinishini yangi jarayonlari ishlab chiqildi.