O’quv materiallar

Qattiq fazadagi yuza qatlam fermentatsiya ham suyuqfazadagi yuza qatlam fermentatsiya jarayoniga o‘hshash jixatlari ko‘p.
YAponiyada ishlab chiqilgan Kodji jarayoni muhit sifatida g‘ovaqsimon materialni qo‘llashni nazarda tutadi (qartoshka, shakar lavlagi pulpasi, bug‘doy kepagi). Material avvaldan sterilizatsiyalanadi, sovutilgandan so‘ng sporalar suspenziyasi inokulyasiyalanadi.
Fermentatsiya latoklarda 25–30°C xaroratda 6–7 kun davomida olib boriladi.
Hosil bo‘lgan limon kislotasini suv bilan ekstraksiyalanadi.
YAponiyada limon kislotasini umumiy xajmidan 20% Kodji usuli bilan ajratib olinadi.
1950 yildan boshlab limon kislotasini olinishini sanoat jarayonlarini chuqur qatlam kulturalari olib boriladigan bo‘ldi.
Bu jarayonni turg‘unligi ta’minlash uchun uni ikki bosqichda tashkil etish kerak bo‘ladi: birinchi bosqichda muhitda mitselliyni o‘stirish, ikkinchi bosqichda esa (fosfor tutmagan muhitda) – limon kislotasini ajratib olish.
CHuqur /oqimli fermentatsiya 50 m3 xajmdagi apparatlarda olib boriladi, bunda apparat xajmi 2/3 qismi to‘ldiriladi.
Ekish materiali sifatida chuqur qatlam kulturasida o‘stirilgan mitselliylardan foydalaniladi.
Ozuqa muhiti 12–15 % qandlarni tutadi.
Fermentatsiya 31–32°S xaroratda uzluksiz aralashtirish rejimida olib boriladi.
Kislota hosil bo‘lish jarayonida (5–7 sutka) kuchli aeratsiya rejimi ta’minlab beriladi (800–1000 m³/s gacha) bunda qandlar vaqti–vaqti bilan qo‘shilib turiladi, 2–3 marta oziqlantiriladi.
Limon kislotani chiqishi 5 dan to 12% ni tashkil qiladi, qandlarning qoldiq konsentratsiyasi 0.2–1.5% ni tashkil qiladi, limon kislota miqdori umumiy karbon kislotalar miqdoridan 80–98% ni tashkil etadi.
60 yillarda limon kislotasini suyuq uglevodlar asosida ajratib olish usullari ishlab chiqila boshlandi (S9–S30), produtsentlar sifatida achitqilar (Candida) va bakteriyalardan (Brevibacterium, Corynebacterium, Arthrobacter) foydalangan, hamda oqimli kulturalar usuli qo‘llanilgan.
Bu texnologiyalar hali sanoat miqyosida amalga oshirilmagan bo‘lib, biroq kelajakda ma’lum texnologik istoqbollarni va’da qilmoqda.