O’quv materiallar

Sut kislotasini olinishi
Sut kislotasi (CH₃ CHOHCOOH) – bir asosli organik kislotasi bo‘lib, sut kislotali bakteriyalar tomonidan uglevodlarni anaerob o‘zgarishi orqali hosil bo‘ladi.
Sut kislotasi oziq–ovqat sanoatida ichimliklar, marmelad olishda, hamda konservalash va hayvon ozuqalarini olishda qo‘llaniladi. Sut kislotasi tuzlari farmatsevtikada ham qo‘llaniladi.
1847 yilda S. Blodno sut kislotasini achish jarayoni mahsuloti ekanligini isbotlab berdi, L.Paster esa bu jarayonni bakteriyalar chaqirishini ko‘rsatib berdi.
Sut kislotasi olinishini kimyoviy sxemasi Glyukozadan sut kislotasini hosil bo‘lishini bir necha yo‘llari mavjud:


Sut kislotali bakteriyalar bilan achish orqali:


C₆H₁₂O₆ → 2 CH₂OH₂CHOHCHO (glitseraldegid)→ 2 CH₃COCHO (metilglioksal)
+ 2 H₂O
CH₃COCHO (metilglioksal) + H₂O →CH₃CHOHCOOH (sut kislotasi).

Ikkinchi yo‘li glyukozani pirouzum kislotasigacha parchalanishi va uni sut kislotasigacha tiklanishi bilan boradi:


C₆H₁₂O₆ → CH₃COCOOH + H₂ → CH₃CHOHCOOH

SUT KISLOTASINI ISHLAB CHIQARILISHINI BIOTEXNOLOGIK BOSQICHI

Sut kislotasini sanoat miqyosida olish uchun sut kislotali bakteriyalar qo‘llaniladi. Sut kislotali bakteriyalarda faqatgina 3% substrat xujayra materialiga aylanadi: qolgani esa sut kislotasiga o‘zgaradi, sut kislotasini chiqishi 1,5% gacha etadi.

Nazariy jihatdan 1 mol glyukozadan 2 mol laktat hosil bo‘ladi.Amaliyotda bu ko‘rsatkich bir oz pastroq bo‘lib, 1,8 molni tashkil etib, substratdan maxsulot chiqishi 90% ni tashkil etadi.