O`quv ishlari bo`yicha prorektor R. Jumayev Aruz qoidalari va mumtoz poetika fani bo`yicha universitetlarning

Peyzaj (Fr. Mamlakat,joy) – baddiy asarda aks ettirligan joy va tabiat tasviri bo`lib, u yozuvchining metodi va uslubi bilan bog`liq holda turlicha vazifalarni o`taydi.
Misol: “Cho`l burgutini izlab Oltiariqdan Yozyovonga otda jo`nadim.Hali quyosh botmagan,uning kechki qizg`ish barglari sarg`aygan o`riklarni, terak uchlarini lovillab yondirayotgandek.Osmon ko`m-ko`k, ufqda xuddi atayin bo`yab qo`ygandek, qip-qizil bulut parchasi sudralib yuribdi…”
(S.Ahmad “Cho`l burguti”)
Ramz (simvol) – majoz turlaridan biri bo`lib, biror hayotiy voqea yoki tushunchani ifodalash uchun shartli ravishda ko`chma ma’noda qo`llanadigan so`z va birikmalar.Misol: Kabutar – tinchlik ramzi. Sariq gul – ayriliq.
Radd ul – matla’ – g`azaldagi matla’a birinchi misrasining maqta’dagi ikkinchi misrada takrorlanishi, ya’ni bu san’at g`azalning birinchi misrasini uning oxirida takrorlanishini nazarda tutadi.
Ruju’ – she’riyatda shoirning oldingi misra yoki baytda ifodalangan fikri, qo`llagan badiiy tasvir vositalaridan qaytgandek bo`lib, keyingi misra yoki baytda unga qaraganda kuchliroq ifoda, she’riy san’atni keltirish yoki oldingi fikrni aniqlashtirish,to`ldirish usuli.Ruju’ mohiyati o`z-o`zini inkor etib, fikrni kuchaytirishdir.
Misol: O`n sakkiz yil dema, yuz sakson yil o`lsa, uldurur
Husn shohi,ul balolarkim,ko`zu qoshindadur (A.Navoiy)
Saj’ – gapdagi ayrim bo`laklarning vazn yoki qofiyada moslashishi, nasriy asarlardagi qofiya hisoblanadi.Misol: har kim maydonga ot soladi, Otini o`zdirgan odam oladi.har kimning ko`ngli o`zidan qoladi. (“Alpomish” dostoni)
Saj’ san’ati ishlatilgan nasr – nasri musajja’, nazm esa – nazmi musajja’ deb yuritiladi.Saj’ san’ati o`z tuzilishiga ko`ra uch xil bo`ladi:
1.Saj’i mutavoziy (to`liq saj’).Bunda sajlanuvchi so`z yoki birikma ham vaznda, ham raviyda bir-biriga mos keladi.Masalan: Esa, jallodlar so`yib qo`ymasin, tezroq borib qo`lidan olinglar,zindonga solinglar.(“Ravshan” dostonidan)