O’quv darslik

B
gurux vitaminlarga ko‘pchilik 
pangamov 
kislotasi va xolin xloridni ham 
kiritadilar. Ammo ularni vitaminsimon moddalar yoki fiziologik faol biologik 
birikmalar sifatida baholash to‘g‘riroq bo‘ladi. Ushbu moddalarning 
yetishmovchiligida insonlarda gipo- yokki avitaminozlar rivojlanmaydi. 
Pangamov kislotasi va xolin xloridni koferment shakllari ma’lum emas. 
Ularning bioximik jarayonlarda qatnashishi ularning metil guruxlarining 
donatorlari ekanligi bilan bog‘liqdir. Ularni jigar xastaliklari (sirroz , gepatit), 
ateroskleroz, alkogolizmni davolashda qo‘llashadi.Pangamov kislotasini 
miokardni distrofik shikastlanishida,stenokardiyada ham berishadi. Preparat 
sifatida pangamov kislotasining kalsiyli tuzi (kalsiy pangamat) ichish uchun 
chiqariladi. 
 Askorbin kislotasi
(vitamin C) axamiyatli biologik rol o‘ynaydi. U ko‘p 
miqdorda sabzavotlarda, mevalarda, namatakda, qora qorag‘atda, igna bargli 
o‘simliklarda bo‘ladi. Yuqori harorat, kislorod, askarbat oksidaza (o‘simliklar 
bo‘ladigan ferment), og‘ir metallar (ayniqsa mis) ta’sirida akorbin kislotasi 
parchalanadi. Inson organizmida u sintezlanmaydi. Askorbin kislotasining 
asosiy ta’siri uning oksidlanish-qaytarilish jarayonlarda qatnashishi bilan 
bog‘liqdir. Bunday jarayon askorbin kislotasini degidroaskorbin kislotasiga 
oksidlanishi tufayli amalga oshiriladi. Bu qaytar jarayon bo‘lib, vodorod atomini 
olib o‘tish bilan kechadi.

---

- 651 -
Askorbin kislotasi biriktiruvchi to‘qimaning (o‘z ichiga mukopolisaxaridlar 
gialuron va xondriatin sulfat kislotalarini olgan), asosiy moddasini hosil bo‘lishi 
va 
kollagen 
sintezida 
qatnashadi. 
Ularni 
yetishmasligida 
tomirlar 
o‘tkazuvchanligini ortishi va mo‘rtlashishi, regerenatsiya jarayonlarni 
sekinlashishi kuzatailadi. Askorbin kislotasi kortikosteroidlarni hosil bo‘lishida, 
tirozin almashinuvida, foliev kislotasini uning faol shakli bo‘lmish 
tetragidrofoliev kislotasiga aylanishida, qator fermentlarni faollashtirishda 
qatnashishi aniqlangan.