O’quv darslik

LEYKOPOEZGA TA’SIR ETUVCHI VOSITALAR. 
Leykopoezni kuchaytiruvchi vositalar, leykopeniya va agronulotsitozni 
davolashda qo‘llaniladi. Bu xastaliklar kimyoviy birikmalar (benzol, tetraetil 
qo‘rg‘oshin, pestitsidlar va boshqalar) qo‘ziqorinlar, qishlagan donlar, nur 
kasalligi, yuqumli kasalliklarda mikroblar zaharlari bilan zaharlanish (qorin tifi, 
gripp, sil) havfli o‘simliklarga qarshi qo‘llaniladigan dorilar va boshqalar 
ta’sirida rivojlanadi. YUqoridagi omillar ta’sirida suyak mag‘zida qon hosil 
qilishda qatnashuvchi hujayralar halok bo‘ladi va qon shakli elementlarining 
sintezi kamayadi. Leykotsitlar (aleykiya) leykotsitlarning, ayniqsa donador 
leykotsitlarning kamayib ketishi (agranulotsitoz), insonning mikroblarga 
qarshilik qilish qobiliyatini keskin kamaytiradi. Agronulotsitoz rivojlanishining
asosiy sababi, nuklein kislotalarining almashinuvini buzilishidir. Shuning uchun 
agronulotsitozni bartaraf etishda xamirturishdan (drojja)olinadigan, nuklein 
kislotasining Na
+
tuzi qo‘llaniladi. Uni parenteral va enteral qo‘llaniladi. 
Nuklein kislotalarining tarkibiga pirimidin asoslari kiradi. Shu sababli pirimidin 
unumlari (pentoksil, metatsil) leykopoezni kuchaytiruvchi vositalar sifatida 
qo‘llaniladi. Ikkala preparat ham jarohat, yaralarni bitishini tezlashtiradi, 
leykopoezni kuchaytiradi, yallig‘lanishni kamaytiradi. Bu preparatlar ichiladi. 
Pentoksilga nisbatan metiluratsil mahalliy qo‘zg‘atish chaqirmaydi. Shu tufayli 
pentoksil dispepsik o‘zgarishlar chaqiradi.
Leykopeniyalarni davolashda leykopoezni boshqaruvchi o‘sish omillari 
ham qo‘llaniladi. Keyingi yillarda gen injeneriyasi tufayli, bunday dorilar 
yaratildi. 
Jumladan, 
insonning 
rekombinant 
granulotsitar 
makrofagal 
koloniyalarni stimullovchi omil(GM-CSF)yaratildi.
MOLGRAMOSTIM – 
glikoproteid bo‘lib, T limfotsitlar, makrofaglar, 
fibroblastlarda hosil bo‘ladi va granulotsitlar, monotsitlar, makrofaglarni 
proliferatsiyasi, differensirovkasi, funksiyasini boshqaradi. Molgramostim 
eozonofillar proliferatsiyasini kamroq stimullaydi. Hamda eritropoezni 
boshqaruvchi eritropoetin kofaktor hisoblanadi.

---

- 538 -