O’quv darslik

TEMIR SULFAT
va 
TEMIR LAKTAT.
Bu preparatlarni kapsulalarda 
yoki kobig‘li tabletkalar shaklida qabul qilinadi, chunki temir og‘iz 
bo‘shlig‘idagi oltingugurt vodorod bilan (SH) birikib, qora rangli temir sulfidni 
hosil qiladi. Tishlar qorayib qoladi. Temir preparatlari kabziyatni rivojlantiradi, 
chunki oltingugurt vodorod ichakning harakatga keltiruvchi omildir. Temir 
preparatining ichakdan so‘rilishi buzilganda, uni parenteral yo‘l bilan kiritishga 
moslangan preparatlari qo‘llaniladi. Ferkoven tarkibidagi kobalt eritropoezni
rag‘batlantiradi. Bu preperat ta’sirida yuzni qizarishi, ko‘krakni qisilishi, bel 
og‘rig‘i bo‘lishi mumkin. Ferumlek tarkibida 3 valentli temirning maltoza bilan 
birikmasi bor.

---

- 536 -
Tomirga kiritish uchun 5ml (amp) chiqariladi. Ampuladagi suyuqlik 0,9% 
Naclning 10ml eritmasida suyultirib, sekin kiritiladi. Teri ostiga kiritish 
mumkin emas.
KOAMID 
– kobalt eritropoezni kuchaytiradi.
Giperxrom anemiyalarda nuklein kislotalari sintezida ishtirok etuvchi 
sianokobalamin va foliev kislotasi qo‘llaniladi. 
SIANOKOBALAMIN – 
pernitsioz anemiya (Addison Birmer xastaligida) 
qo‘llaniladi. Vit. V
12
etishmaganda, eritropoez megaloblastik yo‘nalish bo‘yicha 
boradi: eritroblast - giperxrom megaloblast-megalotsit. Pernitsioz anemiyada 
ichakdan Kaslning ichki omili (glikoprotein) etishmaganligidan, sianokobalamin 
so‘rilmaydi. Adison Birmer xastaligida sianokobalamin periferik qon tarkibini 
yaxshilaydi, nevrologik o‘zgarishlarni va tilning shilliq qavatidagi buzilishlarni 
daf etadi. 
FOLIEV KISLOTASI 
(vit B
6
) makrotsitar anemiyada qo‘llaniladi. 
Eritroblast-giperxrom makronormoblast-makrotsit. Organizmda foliev kislota 
o‘zining aktiv (faol) xolatiga-tetragidrofoliev kislotasiga aylanadi. Vit B
12
etishmovchiligida, foliev kislotasining faol holatiga aylanishi buziladi va qon 
hosil bo‘lish jarayoni DNKning sintezi buzilganligi sababidan to‘xtaydi. 
Normoblastlarning etilishi to‘xtaydi va eritropoez megoblastlar hosil bo‘lish 
yo‘liga o‘tadi.
Qo‘llanilishi:
alimentar va dorilar ta’sirida rivojlangan makrotsitlar 
anemiyalar. SPRU (ich ketish, glossit, endokrin bezlarning gipofunksiyasi, 
keskin ozib ketishi), homiladorlar anemiyasida. Siankobalamin bilan birgalikda 
havfli anemiyada. Eritropoezni susaytiruvchi vositalar asosan eritremiyada
(Vakez xastaligi)–politsetimiya xastaligida qo‘llaniladi.
Na
2
N
3
R
2
O
4
tarkibida fosfor izotopi bor natriy fosfat. Bu preparat tomir 
ichiga yoki MITga kiritiladi. Miqdori millikyuri (mKi)da o‘lchanadi. Preparat 
qonda eritrotsit va trombotsit miqdorini kamaytiradi.

---

- 537 -