O’quv darslik

 nystagmos uyqu, dremota) 
2
Buyumlarni ikkitadan ko’rinishi ( grekchadan
 diploos
- ikkita, 
ops
– nigox). 
Tutqanoqni epileptik status turida (uzoq vaqt to’xtamaydigan katta tutqanoq 
xuruji) benzodiazepin xosilasidan diazepam (sibazon), lorazepam va 
klonazepamni vena ichiga yoki rektal yuborish juda yaxshi natija beradi. Bu 
preparatlarni ta’sir qilish mexanizmi GAMK –ergik sistemani 
faollashtirishiga bog‘liq(7 bo’lim va 11.4). 
Rasm. Tutqanoqqa qarshi moddalarning GAMK –ergik sistemaga 
yo’naltirilgan ta’siri. 

---

- 327 -
Fokal tutqanoq turida 
karbamazepin
, topiramat, difenin, vigabatrin, 
gabapentin, geksamidin, fenobarbital va boshqalar qo’llaniladi.
Karbamazepinni
uzoq ta’sir qiluvchi tegretol StR preparati ishlab chiqarilgan. 
. Tutqanoqni bu turida karbamazepin keng qo’llaniladi (stazepin, 
tegretol,finlepsin). Kimyoviy strukturasi bo’yicha dibenzazepin xosilasiga 
kiradi. Uning tutqanoqqa qarshi ta’siri natriy kanallarini falajlanishiga bog‘liq. 
Bu preparatni avzalligi shundan iboratki, tutqanoqqa qarshi ta’siri psixotrop 
ta’sir bilan birga namoyon bo’ladi.
Karbamazepin
qabul qilgan bemorlarda kafiyat yaxshilanadi va atrofdagilar 
bilan muloqat oshadi. Bu esa sostial va professional tiklanishni engillashtiradi. 
Karbamazepin katta tutqanoq xurujlarida xamda tutqanoqni aralash formalarida 
ham qo’llaniladi. Karbamazepin qo’llanilganda ba’zi bir nojo’ya xolatlar 
kuzatilishi mumkin: dispeptik o’zgarishlar, bosh og‘rig‘i, bosh aylanishi, 
uyquchanlik, akkomodastiyani buzilishi va boshqalar. Preparat psixomator 
reakstiyalarni 
susaytiradi, 
shuning 
uchun 
transport 
haydovchilariga 
buyurilmaydi. 
Karbamazepin ta’sirida bemorlarni etil spirtini ko’taruvchanligi pasayadi.. 
Allergik reakstiyalar, leykopeniya, yoki trombostitopeniya kuzatilsa preparat 
buyurilishi to’xtatiladi. Shuning uchun periferik qon taxlili doimiy ravishda 
o’tkazib turilishi lozim. 
Tutqanoqqa qarshi topiramat (topamaks) preparati sulfamat o’rnini bosuvchi 
monosaxarid (d-fruktoza xosilasi) hisoblanadi. Bu preparat xujayra 
membranasi potenstialiga bog‘liq bo’lgan natriy kanallarini falajlaydi, xamda 
GAMK ni GAMK 
a
-resteptorlariga ta’sirini kuchaytiradi.. 
Bundan tashqari bu preparat glutamat (AMRA) resteptorlarini faolligini 
susaytiradi. Preparat fokal va umumiy tonik –klonik talvasalarda qo’llaniladi. 

---

- 328 -
Nojo’ya effektlariga MNS funkstiyasini buzilishi, (ataksiya, bosh aylanishi, 
charchoqlik, uyquchanlik) gepatotoksik ta’sir, urolitiaz.