O’quv darslik

Alkogolizm
-bu spirt bilan surunkali zaharlanishdir. Bundan MNS 
funksional holati keskin buziladi. Odamning aqliy mexnat qobiliyati, xotirasi, 
fikrlash qobiliyatlari susayib, ruhiy o‘zgarshlar yuzaga chiqadi (Korsakov 
psixozi, belaya goryachka-oq istmalash). Bundan tashqari polinevrit, surunkali 
gastrit, surunkali gepatit, sirroz, yurak va buyrakning yog‘li distrofiyasi 
rivojlanadi. Alkogolizmda insonning ruhiy va jismoniy emirilishi rivojlanadi. 
Uning birinchi belgisi rashk bo‘lib, oilaning buzilishiga sabab bo‘ladi. Davolash 
statsionarlarda olib boriladi. Alkogolga shartli, salbiy refleks chaqiriladi, ya’ni 
apomorfin kiritilgach(bemorda qayt qilishni qo‘zg‘atadi) ozgina etil spirti 
beriladi. Biroz o‘tgach, bemorni ko‘ngli aynab, davomli qayt qiladi. Bu bir 
necha marta takrorlansa, shartli refleks paydo bo‘ladi va bemor aroq hidi kelsa 
qusadi.. Teturam (antabus) etil spirtini atsetaldegid hosil bo‘lish bosqichida 
to‘xtatadi, u yig‘ilib-zaharlanishga olib keladi: o‘lim havfi, yurakda og‘riq, nafas 
siqish, qon bosimining pasayishi, kuchli terlash, qusish, kuchli bezovtalanish 
kuzatiladi. 
ESPIRAL
(ratoder)-teturamning davomli ta’sir etuvchi shakli bo‘lib, teri 
ostiga tikib (implantatsiya) qo‘yiladi. 
Ming afsus alkogolizmni davolashning samarali vositasi yo‘q. 
UYQU CHAQIRUVCHI VOSITALAR. 
Bu turkum vositalar uyquni turli xil buzilishlarini bartaraf etishda 
qo‘llaniladi, chunki ular mudroq bosish va mo‘‘tadil davomli uyquni
rivojlantiradilar. Uyqu bu bosh miya po‘stloq qavatining va uni ostidagi 
markazlar faolligini keng ko‘lamda keskin susayishi (tormozlanishi)dir. U 
MNSning holsizlanishi, madori qurishidan saqlaydi (muhofaza qiladi). Albatta 
uyquni rivojlanishi uchun ma’lum shart-sharoitlar kerak. 

---

- 308 -
Inson umrini 1/3 qismini uyquda o‘tkazadi. Bolalar va keksalar ko‘proq 
uxlashlari kerak. Uyqu buzilishini uch turi mavjud: 
-
mudroq bosish va uyquni boshlanishini buzilishi
-
uyqu davomligini buzilishi (boshida yaxshi uxlaydi, 2-3 soatdan keyin
uyg‘onadi) 
-
uyqu chuqurligini buzishi (yuzaki uyqu).